Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

186
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
De laatste drie categorieën zijn vooral bedoeld om armere landen actief bij het
klimaatbeleid te betrekken. Dat kan door positieve prikkels die verlies uitsluiten
(no lose), bijvoorbeeld een beloning bij minder uitstoot dan een zekere norm,
maar geen sanctie bij overschrijding. Het regime kan in de loop van de tijd aan de
mate van ontwikkeling worden aangepast. Ook geleidelijke harmonisering van
nationaal beleid in de vorm van policies and measures (pam’s) (zie tekstbox 5.4) is
laagdrempelig.
Tekstbox 5.4 Nationale klimaatmaatregelen (pam’s)
De beperkingen van de Kyoto-benadering hebben tot meer belangstelling geleid voor de geleidelijke
harmonisatie van nationaal klimaatbeleid, beschouwd onder de verzamelnaam policies and
measures (pam’s). Het kan daarbij gaan om een aanvulling op een mogelijk Kyoto ii-verdrag, maar
ook om een flexibele manier om spijtoptanten zoals de vs, Australië en de meer geïndustrialiseerde
ontwikkelingslanden op een voor hen aanvaardbare wijze in het coördinatieproces te
betrekken. Via pam’s kunnen overheden zich op velerlei manieren committeren in verdragen of
politieke verbindingen. Er kan ook een voorbeeldwerking van uitgaan bij experimenten in kleine
groepen landen of sectoren of bij afspraken tussen het bedrijfsleven en overheden. Voorbeelden
zijn technische of andere normen, technologieprotocols en koolstofbelastingen. De benadering
laat ruimte voor lokale differentiatie en is laagdrempelig voor zich ontwikkelende landen. De
pam-benadering levert zo een methode aan die recht doet aan criteria als flexibiliteit en wereldwijde
participatie, en soms billijkheid en dynamische efficiëntie.
Een pam-benadering heeft ten opzichte van de Kyoto-benadering wel verschillende nadelen.
Allereerst is het tijdpad waarlangs harmonisatie zal plaatsvinden lang en ongewis. Een pam-achtig
proces levert dus geen garantie op dat bepaalde doelen uiteindelijk bereikt worden. Ook de meting
van prestaties (in dit geval netto-ghg-uitstoot) is lastig en soms niet objectief, wat het onderlinge
vertrouwen geen goed zal doen. Voorts worden de effecten op het concurrentievermogen per land
onderhandelbaar, waardoor de transparantie afneemt en concurrentievervalsing kan ontstaan.
Een bijzonder voorbeeld van een pam-benadering vormt een koolstofbelasting op lucht- en
scheepvaart. Deze sectoren zijn uitgezonderd van het Kyoto-protocol. Vooral de luchtvaart is
belangrijk wegens de te verwachten groei. Een groot regionaal blok zoals de eu kan vanaf euluchthavens
vertrekkende vluchten belasten, waarmee naast het interne verkeer ook de helft van
het transatlantische verkeer belast wordt. Maar de concurrentievervalsing blijft een probleem
doordat luchtvaartmaatschappijen die overwegend buiten de eu opereren een concurrentievoordeel
hebben.
En ten slotte zijn financiële en niet-financiële overdrachten mogelijk die bilateraal,
via technologieverdragen of via een wereldklimaatfonds kunnen lopen (zie
tekstbox 5.5).
De derde invalshoek is die van de hardheid van de verplichtingen. De unfccc
erkent de prioriteit die ontwikkelingslanden toekennen aan economische groei.
Daarom is het van belang dat enige duidelijkheid ontstaat over de vraag wanneer