Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

plutonium, maar dan met een andere samenstelling (voor kernwapens nagenoeg
geen zwaardere Pu-isotopen) (zie voor details Rathenau 2004 en iaea
2005). Daarom pleiten de vs tegen het opwerken van uranium (bijvoorbeeld
kweekreactoren), aangezien dit de drempel voor terroristen om een kernbom te
maken zou verlagen. Dit argument is niet sterk, om een serie van redenen die
hier niet uitgewerkt kunnen worden (zoals het niet-lineaire karakter van opwerking,
misbruik van bestaande civiele infrastructuur, het bestaan van researchreactoren
– die tot 20 procent opwerken – en het technisch niet al te lastige van
opwerking op zich).
Indien terroristen zich zouden interesseren voor een directe aanslag op een
centrale, is de kans op fatale schade aan de reactor gering (reactors zijn extreem
solide gebouwd). Anders ligt het wellicht in het geval van een bom op opgeslagen
afval naast de centrale. Het stelen van afval om een ‘vuile’ bom te maken is uitgesloten
wegens het stralingsgevaar, tenzij mensen zich bewust opofferen, maar
zelfs dan is het vervoersprobleem nauwelijks oplosbaar.
Alles bijeen is het duidelijk dat er gevaren zijn die eigenlijk niet geheel uit te sluiten
zijn. De vraag is echter of deze gevaren daadwerkelijk een functie zijn van een
ruimere toepassing van civiele kernenergie in de toekomst. Waarschijnlijk is dit
nauwelijks of niet het geval.
4 economische toets
De hoofdvraag is of kernenergie levensvatbaar is als private leverancier van elektriciteit
en, mocht dat niet het geval zijn, wat de samenleving ervoor over zou
moeten hebben om kernenergie in te zetten voor co2-mitigatie. Het blijkt dat, tot
nu toe, kapitaalverschaffers niet geïnteresseerd zijn in kernenergie als marktproduct.
Weliswaar zijn in de vs veel centrales privaat bezit, maar deze hebben allerlei
vormen van subsidies of risicodekking of hadden die voor verzonken kosten.
Ook de aansprakelijkheid is, zowel in Europa als de vs, beperkt tot een maximum,
aangezien nucleaire rampen niet verzekerbaar zijn. Ook in de vs staan
investeerders niet te trappelen om in deze sector in te stappen. De belangrijkste
(maar zeker niet enige) reden is dat de initiële kapitaalsinvestering veel hoger is
dan bij kolen- of gascentrales, zodat het veel langer duurt voordat men aan de
investering begint te verdienen. Wel blijkt uit mit (2003) dat deze initiële
investering fors gereduceerd kan worden door in serie te bouwen op basis van
standaardontwerpen (zoals in Frankrijk is geschied maar, vreemd genoeg, niet in
de vs). Zou men over deze investeringsdrempel heen kunnen stappen, dan heeft
kernenergie voordelen, zoals het geringe aandeel (10-15%) van de brandstofkosten
in de kostprijs van de elektriciteit, vergeleken met ongeveer twee derde bij gas.
De kwetsbaarheid voor prijsschommelingen bij gas is daarmee groot en die voor
kernenergie klein (bovendien schommelen gasprijzen met die van olie mee,
terwijl uraniumprijzen veel stabieler zijn). Tabel 1 geeft een beeld van de opbouw
van de elektriciteitskosten van kernenergie in zes landen.
bijlage 6
6
295