Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

142
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
dat klimaatbeleid compatibel is met kolenexploitatie en dat ook emissiereductieroutes
gebruikt worden buiten de elektriciteitsproductie.
De dominantie van fossiele energie zal in de periode tot 2050 nog niet kunnen
worden doorbroken. Voor een verlaging van het aandeel van fossiele energie
moeten koolstofvrije energiebronnen (veel) harder in omvang groeien dan de
groei van het energiegebruik. Het aandeel van fossiele energie in de totale energiemix
bedraagt nu 80 procent; dat zal alleen met de grootste moeite in de buurt
van de 70 procent kunnen komen. Noch windenergie, noch kernenergie zal de
energiemix beslissend kunnen beïnvloeden.
Alleen al de tijdvertraging die samenhangt met de levensduur van investeringen
in energiecentrales maakt het onwaarschijnlijk dat grote verschuivingen in de
energiemix zullen optreden. Duurzame energievormen zijn onvoldoende snel
inzetbaar als ze niet gemakkelijk inpasbaar zijn in het bestaande energiesysteem,
bijvoorbeeld doordat ze nieuwe eisen stellen aan de infrastructuur. Anderzijds
zal de groei van de energievraag voor een sterke investeringsimpuls op betrekkelijk
korte termijn zorgen. Het komt er dan op aan te zorgen dat die nieuwe centrales
in elk geval state of the art zijn naar de huidige technologie en opties openlaten
voor nog te ontwikkelen technologie, met name ccs. Omdat veel
emissiereductie zal moeten plaatsvinden via investeringen in opkomende economieën
met andere preferenties dan de Europese, zullen hoge eisen worden
gesteld aan de kosteneffectiviteit van emissiereductie.
Tot 2050 zou de benodigde emissiebeperking ten opzichte van het bau-scenario
(10 à 11 gtc) in hoofdzaak moeten komen uit vier bronnen die samen voldoende
technisch potentieel hebben, wat niet hetzelfde is als realiseerbaar potentieel.
Deze bronnen zijn beleidsmatige versnelling van de verbetering van de energieefficiëntie
(3,4 gtc), bio-energie (1,9 gtc), ccs in combinatie met vergassingstechnologie
(2,1 gtc), bosbeleid (2gtc) en de reductie van methaanemissie.
Daarnaast kunnen ook overige bronnen zoals kernenergie en windenergie een
bijdrage leveren (1,8 gtc). Geen van de genoemde bronnen heeft voldoende
potentieel om op zichzelf de gevraagde emissiereductie te realiseren. Sommige
bronnen zijn slechts tijdelijk inzetbaar vanwege verzadigingseffecten (bosbeleid,
methaan) of vanwege beperkingen in grondstoffen (mogelijk kernenergie).
Vanaf 2050 moeten nieuwe technologieën zijn ontwikkeld om het energiesysteem
in hoge mate emissievrij te maken. Sleutelsector daarbij is naast elektriciteit
ook het transport. Het transportsysteem is nu nog nagenoeg geheel afhankelijk
van fossiele energie. De transitie naar een nieuw energiesysteem zal grote
r&d-inspanningen vragen. Het 50/50-beleid van de Nederlandse regering voor
de verdeling van binnenlandse en buitenlandse emissiereductie, en portefeuillebeleid
meer in het algemeen, zal die r&d-inspanningen niet genereren, maar
eerder leiden tot grootschalige implementatie van onvoldoende rijpe technologie
en tot inefficiënte emissiereductie. De raad meent dat een duidelijk onderscheid
moet worden gemaakt tussen implementatie en transitie. r&d-inspanningen