Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

150
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
5.2 het wereldwijde coördinatieprobleem nader bezien
Deze paragraaf brengt de coördinatie-uitdaging in kaart, door nadere uitwerking
van het drieluik ‘ontwikkeling, verdeling en allocatie’ uit hoofdstuk 1 en 2 (paragraaf
5.2.1). Speciale aandacht wordt gegeven aan die factoren die de coördinatie
bemoeilijken (paragraaf 5.2.2). Ten slotte wordt een aantal criteria geïnventariseerd
waaraan voor effectieve coördinatie moet worden voldaan (paragraaf 5.2.3).
Die criteria zijn zodanig onderling concurrerend dat een enkelvoudig coördinatie-instrument,
bijvoorbeeld de Kyoto-benadering, niet zal voldoen. Reden
waarom in volgende paragrafen zal worden gekeken naar veelkleurige arrangementen
op basis van de belangen van de deelnemende partijen.
5.2.1. definitie en karakterisering van coördinatie
In hoofdstuk 1 en 2 is het coördinatieprobleem opgedeeld in drie componenten,
namelijk het ontwikkelingstraject van nu nog arme landen, de verdeling van
lasten en de allocatie van inspanningen. Het coördinatieprobleem betreft eerst en
vooral de mitigatie, omdat daar het liftersgedrag het meest urgent is. Aanpassingsproblemen
zullen vooral regionaal worden opgelost en vragen alleen internationale
coördinatie voor zover ze de draagkracht van een land of regio te boven
gaan.
Het ontwikkelingstraject van groeilanden is bovenschikkend in klimaatkwesties.
Ongeveer driekwart van de wereldbevolking woont in ontwikkelingslanden,
waarvan de helft in landen met relatief lage per capita-inkomens. Deze landen
willen eerst en vooral groeien. Klimaatkwesties laten hen niet onverschillig, maar
hebben geen hoge prioriteit. Vergeleken met de oeso is hun emissie-efficiëntie
laag, zij het dankzij verbeterde techniek beter dan destijds in de oeso, en de groei
van emissies is veel hoger dan die van de oeso heden ten dage. De goedkope
mitigatieopties liggen vooral in ontwikkelingslanden, de mitigatiepreferentie ligt
(in elk geval vooralsnog) vooral in ontwikkelde landen.
Het ontwikkelingsprobleem vereist oplossingen voor de volgende vragen in de
wereldwijde coördinatie:
a. Welke strategieën en opties kunnen worden ontwikkeld die bij ontwikkelingslanden
tot een snellere daling van energie-intensiteit en van koolstofintensiteit
leiden, zonder dat de economische groei eronder lijdt?
b. Hoe kan bevorderd worden dat ook arme ontwikkelingslanden zelf klimaatbeleid
voeren in die gevallen waar de lokale nevenbaten van klimaatmaatregelen
interessant zijn (ancillary benefits of ook wel co-benefits)? Denk bijvoorbeeld
aan lokale luchtvervuiling door buitensporig kolenverbruik en slechte benzine
en diesel of aan energiezekerheid.
c. Is graduation, de (geleidelijke, multistage) overgang van ‘ontwikkelingsland’
naar ‘ontwikkeld land’, een werkbaar concept in internationale organisaties,
met de verplichtingen en kosten die dat uiteraard met zich meebrengt?
d. Met of zonder antwoord op vraag c: hoe kunnen de huidige ontheffingen voor