Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

9
322
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
technologie wordt ingebouwd. Dit moet welhaast betekenen dat de vs, met tal
van bestaande centrales met een lange levensduur, ccs langs de lijnen der geleidelijkheid
bij kolen zullen (willen) invoeren, en dat nog alleen in een scenario
waarbij de concurrentiepositie niet of nauwelijks wordt aangetast. Die geleidelijkheid
zal waarschijnlijk gebaseerd zijn op de langetermijninvesteringscyclus
voor dit soort centrales. Er heeft weliswaar een beperkte kolen/gas-substitutie
plaatsgevonden in de vs, maar bij hoge olie- (en daarmee gas)prijzen zal dit
proces stagneren of eerder omkeren. Kolen vormen dus een constante factor in de
energievoorziening voor vele decennia en de relevante beleidsvraag is dus of
internalisatie en/of technologie (vooral ccs) een belangrijke rol in het Amerikaanse
klimaatbeleid zullen gaan spelen. Verder vormt de afnemende externe
voorzieningszekerheid van de vs een bron van zorg en dit vertaalt zich in een
gunstig beleidsklimaat voor blijvend kolengebruik.
Nucleaire energie
Een vijfde van de elektriciteit in de vs is afkomstig van kernenergie. Het aantal
centrales neemt niet meer toe sinds bijna 25 jaar en de regering-Bush heeft alleen
een voor waterstofaanmaak geschikte, moderne centrale toegezegd. Wel heeft
het ratjetoe van allerlei uiteenlopende modellen en methodes (dat elk schaalvoordeel
en veel leereffecten onmogelijk maakte) grotendeels plaatsgemaakt voor
verdere standaardisatie, consolidatie en efficiëntiewinsten via privatisering en
grotere concernvorming; aanzienlijke productiviteitsverbetering is het gevolg
(mit 2003). 1 Niettemin blijft de steun fors en vrijwel alle r&d is (nog) publiek.
Ook in de vs zijn de enorme kapitaalsinvesteringen voordat men met de productie
aanvangt het belangrijkste struikelblok voor private toetreding tot de markt, al
lijkt ook de prijs per kWh nog steeds niet concurrerend vergeleken met kolen- en
gasinstallaties. Zonder internalisatiebeleid (bijvoorbeeld door belastingen op co2
of anderszins) zal dat voorlopig niet verbeteren. Alleen de huidige piekprijzen
van olie en gas zouden – mits blijvend – kernenergie wel concurrerend maken. De
vs hebben beperkte voorraden uranium, maar er is wel een goed gespreid aanbod
in de wereld.
Vervoer
De vs zijn een auto-economie, al is het (kleine) aandeel van de luchtvaart groter
dan in bijvoorbeeld Europa en is vrachtvervoer over het spoor veel efficiënter en
intensiever dan in Europa (althans Oost-West). De vervoerssector (die vrijwel
uitsluitend olie verbruikt) consumeert meer energie dan de industrie (!) en in het
referentiescenario van het iea 2 stijgt deze consumptie met 1,3 procent per jaar
tussen 2002 en 2030, sneller dan de industrie of de krachtcentrales. In termen van
co2-emissies is het verschil tussen industrie en vervoer nog scherper, omdat de
industrie (klaarblijkelijk) in staat is effectiever te mitigeren, met een stijging van
emissies per jaar van 0,6 procent (over 2002-2030) tegen 1,3 procent per jaar voor
het vervoer. Bij dit alles moet ook bedacht worden dat de huidige uitgangspositie
van de vs reeds beduidend ongunstiger is dan in bijvoorbeeld Europa of Japan:
auto’s stoten meer uit, onder andere wegens veel groter brandstofverbruik, en het
gebruik van het openbaar vervoer is geringer. Er bestaat een kip-en-ei-beleids