Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

98
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
De uitdaging
De omvang van de emissiereductie-uitdaging wordt bepaald door de bijdragen
van de verschillende broeikasgassen, hun sinks en de te verwachten toe- of
afname van emissies in de tijd. Daarbij gaat het om de volgende vragen:
• Wat zijn de belangrijkste bronnen van emissie – maar óók van absorptie – qua
omvang en dynamiek, naar sectoren en naar landen/werelddelen?
• In welke mate zouden de emissies beperkt moeten worden om de 2 °C-doelstelling
van de Europese Unie (eu) te realiseren – zowel van co2 alsook van de
overige broeikasgassen (obg’s), met name methaan?
• Langs welk tijdpad zouden emissieniveaus moeten worden teruggedrongen,
gezien het klimaateffect van eenmaal toegenomen concentraties, maar ook
gezien de tijd die nieuwe technieken behoeven om tot wasdom te komen?
De onzekerheden over de te verwachten ontwikkelingen en over de effecten van
beleid zijn groot. Om die reden worden scenario-ontwikkelingen in de meeste
gevallen afgezet tegen een nulscenario van business as usual (bau). Daarbij geldt
dat de veronderstellingen over het bau-scenario op twee manieren directe
invloed hebben op de geprojecteerde benodigde beleidsinspanningen: (1)
veronderstellingen over groei bepalen de uitdaging; (2) extra beleid komt
bovenop het reeds geprojecteerde beleid.
De emissiereductieroutes
Als we inzetten op emissiereductiebeleid, in welke richtingen moeten we dan
oplossingen zoeken? In het licht van hoofdstuk 2 gaat het niet om detailinvullingen,
maar om robuuste grote lijnen. Om beleidskeuzen te kunnen maken, moet
er antwoord zijn op de volgende vragen:
• Wat zijn de belangrijkste technische opties? Opties worden belangrijk door
hun potentie tot co2-reductie. Dat is een helderder criterium dan het criterium
van duurzaamheid. Voorts wordt het belang bepaald door hun mate van rijpheid
en inpasbaarheid. Hoe sterker de tijdsklem, des te meer is er behoefte aan
beschikbare technieken die goed inpasbaar zijn in bestaande systemen en
praktijken, omdat niet gewacht kan worden op een transitie naar een nieuw
energiesysteem.
• Hoe staat het met de kosteneffectiviteit van de verschillende opties? De
kosteneffectiviteit wordt extra belangrijk naarmate ook bij ontwikkelingslanden
een draagvlak voor klimaatbeleid gevonden moet worden. Tegelijk moet
dit wel in perspectief gezien worden, want goedkoop kan duurkoop worden,
in twee opzichten. Bij kapitaalgoederen met een lange levensduur kan men
soms beter al vroegtijdig een relatief dure optie inzetten, omdat anders de
uitstoot voor lange tijd wordt bepaald door een technologie waarin met emissiereductie
te weinig rekening is gehouden. In de tweede plaats zal er (soms)
ruimte moeten zijn voor investeren in nieuwe maar dure mogelijkheden: alle
begin is moeilijk. Te veel aandacht voor kosteneffectiviteit kan de blik vernauwen
tot maatregelen waarvan het uiteindelijk potentieel te klein is voor tijdige
reductie zonder dat tijdig nieuwe mogelijkheden worden ontwikkeld.
• Wat is hun synergie met andere opties, zodat opties in zekere zin ook van