Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

182
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
beeld de International Investor Summit on Climate Risk (2003) en het Carbon Disclosure Project
(2004) aan op betere en meer heldere rapportages door beursgenoteerde bedrijven aan beleggers
omtrent de risico’s die samenhangen met klimaatveranderingen. Zij roepen (beurs)toezichthouders
op deze informatieverstrekking straffer te reguleren. Als dit gebeurt, ontstaan extra prikkels
voor beursgenoteerde bedrijven om klimaatrisico’s te verminderen. Het is dan voorspelbaar dat
de druk op regeringen om actief klimaatbeleid te voeren eveneens zal worden opgevoerd. Ook
vanuit de maatschappelijke verantwoordelijkheid worden via het reputatiemechanisme bedrijven
aangespoord om koolstofverantwoording af te leggen. Alles bijeen zou dit kunnen leiden tot het
beter inschatten van de langetermijnrisico’s van een onderneming. Beleggers met een langetermijnvisie
(bijvoorbeeld pensioenfondsen) kunnen hierbij disciplinerend werken.
Tekstbox 5.3 laat zien dat handelssancties onder voorwaarden een aanvulling
kunnen vormen op internationale milieuverdragen en tevens blijkt daaruit hoe
ingewikkeld de samenhang is tussen klimaatbeleid en wto-verenigbaar handelsbeleid.
Voorts leert de praktijk dat de handelscontext succesvol kan worden
gebruikt via het mechanisme van issue linking. Zo heeft bijvoorbeeld Rusland zijn
eu-steun voor het wto-lidmaatschap mede te danken aan de toetreding tot het
Kyoto-verdrag.
Tijdpaden op lange termijn zijn van belang vanwege de lange termijn van het
probleem en een zekere optimalisering van de mitigatiestrategie. Maar tijdpaden
kunnen niet steeds op voorhand worden uitonderhandeld. Tijdpaden op korte
termijn zijn richtinggevend voor gedrag en investeringen, maar het Montrealverdrag
(zie paragraaf 5.4.1) laat zien dat daarvoor nodig is dat ze in een breder
kader van langetermijnverwachtingen zijn ingebed. Er zal hoe dan ook een spanning
blijven bestaan tussen de gewenste duidelijkheid van tijdpaden en de ongewenste
afschrikkende werking ervan om zich eraan te committeren.
Zonder aandacht voor monitoring en handhaving kan coördinatie niet tot stand
komen. Alleen juridische instrumenten volstaan niet, omdat daarover onvoldoende
overeenstemming komt als landen verwachten dat de inspanning niet
gemakkelijk gehaald kan worden. Het Montreal-verdrag liet zien dat positieve
prikkels deelname aantrekkelijk kunnen maken. Ook handelssancties kunnen een
handhavingsinstrument zijn, maar binnen het kader van de wto is dat maar
uiterst beperkt mogelijk. Daarvoor moet eerst een zekere mate van consensus
over het te handhaven gedrag bereikt zijn en moet vervolgens het wto-kader op
dit punt worden aangepast, hetgeen vooralsnog niet te verwachten is (zie tekstbox
5.3 en bijlage 12).
Tekstbox 5.3 Klimaatbeleid, wto-disciplines en sancties
Een zeer groot deel van de unfccc-gemeenschap (die vrijwel alle landen ter wereld omvat) is
ook lid van de wto (zo’n 150, en een aantal toelatingen loopt nog). Dit roept de vraag op hoe de
wto-verplichtingen en -disciplines zich verhouden tot wereldwijd klimaatbeleid.