Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

194
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
Het zijn vooral de onzekerheid en lange termijn, alsook de verdelingskwesties die
coördinatie van mitigatiebeleid zo moeilijk maken. Verplichtingen worden alleen
aangegaan wanneer duidelijkheid bestaat over het effect van die verplichtingen;
investeringen worden alleen gedaan indien voldoende duidelijkheid bestaat over
de omgeving op de langere termijn waarin de investeringen moeten worden
terugverdiend. Effectieve coördinatie moet aan nogal wat voorwaarden voldoen:
dynamische efficiëntie, milieueffectiviteit, kosteneffectiviteit, billijkheid, flexibiliteit
op lange termijn, brede participatie en objectieve monitoring en handhaving.
Vooral effectiviteit en brede participatie zijn onderling concurrerende voorwaarden.
Het ligt niet in de verwachting dat op korte termijn een vervolg op
Kyoto i in aanvaardbare mate aan al deze voorwaarden zal kunnen voldoen. Een
Kyoto ii-verdrag kan er komen en is (onder andere voor de eu) nuttig voor langetermijninvesteringen
in radicalere technologieën, maar een dergelijk verdrag zal
niet waarlijk mondiaal kunnen zijn. Er is dus meer nodig naast de Kyoto-benadering.
Het belang van goed klimaatbeheer wordt internationaal breed ondersteund,
maar is wel een belang naast andere belangen. Effectieve coördinatie in de internationale
arena kan alleen tot stand komen wanneer die andere belangen van de
deelnemende partijen als vertrekpunt worden genomen. Energie en economische
groei zijn daarbij cruciale issues. De energiestructuur van grote economieën laat
een enorme diversiteit zien. De beschikbaarheid van grondstoffen en de mate van
externe energieafhankelijkheid spelen daarin een doorslaggevende rol. In elk
geval in China en in de vs, maar ook op andere plaatsen zal het gebruik van kolen
voor de elektriciteitsvoorziening onontkoombaar zijn. Coördinatie-initiatieven
die hieraan voorbij zouden gaan, zijn bij voorbaat gedoemd te mislukken.
Klimaatbeleid en beleid gericht op energiezekerheid leveren deels een gemeenschappelijke
agenda op. Met maatregelen in de sfeer van energie-efficiëntie
worden zowel het klimaat als de energiezekerheid gediend. Lokale milieuproblemen
zoals so2-vervuiling vormen daarnaast een sterke stimulans voor schonere
energie, soms met nevenbaten voor het klimaatbeleid. Waar kolen vanuit het
oogpunt van energiezekerheid onontkoombaar zijn, zal vanuit klimaatoogpunt
voor ccs, liefst met vergassing, moeten worden gekozen.
Economische groei in opkomende landen zal enerzijds het emissieprobleem
vergroten, bijvoorbeeld door een massale groei van het autogebruik in China,
maar vormt daarnaast via technologische verbetering ook de sleutel tot schoner
produceren. In het verleden is het effect van de groei steeds sterker geweest dan
dat van de technologische verbetering. Voor geslaagd klimaatbeleid is het essentieel
dat dit saldo van teken verandert. Dat kan alleen via technologieontwikkeling
en technologiediffusie vanuit rijke landen.
De lange termijn van het klimaatprobleem en de grote mate van onzekerheid
zorgen ervoor dat er geen eenduidige lasten-batenafweging is die alle partijen
aanzet tot deelname in internationale coördinatie. Het succes van het Montrealverdrag
over ozon kan niet zomaar naar het klimaatprobleem worden gekopieerd.