hvítabók • fylgibind 2 fyrisiting - Løgmansskrivstovan

2. Fíggjarmálastýrið
Samandráttur og niðurstøður · 15
Sitandi samgonga hevur gjørt av, at vit í sambandi við fullveldi skulu
samráðast við danir um, hvussu gjaldoyraviðurskifti Føroya skulu
skipast í framtíðini.
Ætlanin er ikki at tað føroyska fullveldið skal hava egið gjaldoyra,
men at Føroyar verða knýttar at gjaldoyraskipanini hjá einum øðrum
landi – helst Danmark.
Hóast hetta, verða týðandi spurningar at taka støðu til, tá ið londini
skulu gera sáttmála. Tað kann t.d. skjótt henda, at stórar broytingar
verða á danska økinum, sum fara at krevja eina sjálvstøðuga, føroyska
støðutakan. Sum dømi er at nevna, at ger Danmark av at nýta evruna
í staðin fyri donsku krónuna, so mugu føroyingar taka støðu til, hvat
gjaldoyra vit skulu brúka.
At restin av penga- og kapitalmarknaðarøkinum verður føroyskt
málsøki, fer í einum føroyskum fullveldi at seta krøv til bæði lóggávu,
umsiting og fíggjarliga ábyrgd.
Lóggáva um fíggjarstovnar
Gongdin í heimsbúskapinum hevur leingi verið tann, at londini hava
roynt at beint burtur allar forðingar fyri altjóða handils- og fíggjarsamskiftinum.
Tí er neyðugt, at londini hava álit á peningakervinum hvør hjá øðrum,
og tað verður tryggjað við eini einfaldari og gjøgnumskygdari
lóggávu og umsiting.
Tá farið verður at gera føroyska lóggávu á økinum í einum føroyskum
fullveldi, er tí avgerandi neyðugt, at hon fylgir lóggávu í øðrum
londum. Verður nakar ivi um føroysku reglurnar, verður samstundis
ivi um, hvussu tryggir teir føroysku peningastovnarnir eru.
Hendir tað, verður trupult hjá teimum, og harvið eisini vinnulívinum
og samfelagnum annars, at arbeiða út um landoddarnar við nøkrum,
sum hevur við peningsfæ at gera.
Bæði ES-lond og lond, sum hava avtalur við ES, hava lóggávu, sum
fylgir ES-fyriskipanum. Fyriskipanirnar verða í hesum londum roknaðar
sum minstukrøv, og londini hava skyldu at fylgja teimum. Hetta
eiga Føroyar eisini at gera.
Hvat viðvíkir kredittøkinum, kunnu Føroyar eisini tilevna lógirnar
við støði í ES-fyriskipanunum. Ein annar møguleiki er tó, at galdandi
danska lógin um bankar og sparikassar í Føroyum verður føroyskað
og dagførd. Á henda hátt fara Føroyar eisini at fylgja minstu krøvun-