hvítabók • fylgibind 2 fyrisiting - Løgmansskrivstovan

266 · Hvítabók – Fylgibind 2
Inngangur
Í sambandi við fólkaatkvøðuna um fullveldi hava tríggir bólkar arbeitt
síðan oktober 1998 við eini verkætlan, sum lýsir, hvørji krøv fara at
verða sett føroyska samfelagnum í sambandi við fullveldi. Hesir bólkar
eru búskaparbólkurin, sáttmálabólkurin og fyrisitingarbólkurin.
Fyrisitingarbólkurin hevur verið mannaður við umboðum úr øllum
aðalstýrum.
Aðalstýrini fingu í hesum sambandi sum setning at gera eina lýsing
av teimum ymsu landsstýrismálaøkjunum. Almanna- og heilsumálastýrið
hevur við hesum lýst almanna- og heilsuøkið, tá ið talan er um
fyrisiting, lóggávu og fígging.
Viðvíkjandi fyrisiting er lýst, hvørjir danskir og føroyskir fyrisitingarmyndugleikar
eru sambært lóggávu á økinum, og hvørjar uppgávur
hesir myndugleikar hava. Stórur dentur er lagdur á at lýsa fyrisitingaruppgávur,
fyri at fáa yvirlit yvir, hvussu umfatandi tær eru á hesum
øki.
Viðvíkjandi lóggávu er lýst, hvussu og nær lóggávan er sett í gildi,
og hvat slag av yvirtøku, talan er um, t.e., um økið er yvirtikið sambært
§ 2 ella § 9 í heimastýrislógini, ella um økið ikki er yvirtikið.
Viðvíkjandi fígging er lýst, hvør ið hevur fíggjarligu ábyrgdina, føroyskir
ella danskir myndugleikar.
Einki taltilfar er við í hesi lýsing, tí hetta vóru ikki stundir til, áðrenn
frágreiðingin skuldi verða avhend. Arbeiðið at fáa hesi tøl til vega
heldur á, og verða tølini løgd við sum skjal seinni. Ikki ber til at finna
tøl fyri útreiðslur, ið eru avsettar á fíggjarlógini, og fyri ávísar aðrar
útreiðslur, sum danski staturin rindar, sum t.d. landslæknan. Í hesi
lýsing verða tí ongar metingar gjørdar av, hvussu nógv eitt føroyskt
heilsustýri hevði kostað. Hetta mugu gjølligari kanningar til.
Almanna- og heilsuøkið er sera torskilt, tá ið talan er um lóggávu. Tí
varð hildið at vera neyðugt at greiða eitt sindur frá hesi lóggávu, áðrenn
komið verður til sjálva lýsingina av almanna- og heilsuøkinum.
Tosað verður tíðum um, at føroyingar hava „yvirtikið“ eitt málsøki
frá dønum. Men „yvirtøka“ er sera vítt hugtak. Til ber at yvirtaka eitt
øki bæði fyrisitingarliga, lógarliga og fíggjarliga, ella bert at yvirtaka
tað partvíst.
Ein yvirtøkuformur er sambært § 9 í heimastýrislógini. Í hesi yvirtøku
er málsøkið felagsmál, og tveir møguleikar eru fyri yvirtøku:
• Fyri tað fyrsta kunnu vit eftir samráðingar við danir avtala, at vit