hvítabók • fylgibind 2 fyrisiting - Løgmansskrivstovan

Undirvísingar- og mentamálastýrið · 249
6.2. Atgongd til hægri lestur í Danmark og hinum Norðurlondunum
Í 1996 varð avtala gjørd millum Danmark, Finland, Ísland, Norra og
Svøríki um javnbjóðis atgongd til hægri lestur hjá persónum í nevndu
londum við lærustovnarnar hjá hvør øðrum. Í avtaluni binda partarnir
seg til at tryggja øllum, sum ynskja at fara undir hægri lestur og sum
eru búsitandi í einum øðrum norðurlandi, javnbjóðis atgongd til
hægru lærustovnarnar í sínum egna landi.
Avtalan tilskilar, at londini: Danmark, Finland, Norra og Svøríki
skulu gjalda 22.000 danskar kr. fyri hvønn lesandi um árið. Gjørt
verður upp árliga, hvussu nógv lesandi, hvørt landið hevur í einum
øðrum landi, og verða netto útreiðslurnar ella inntøkurnar síðani
mótroknaðar í tí upphædd, sum hvørt landið rindar til Norðurlandaráðið.
Ísland er undantikið hesi reglu og rindar tískil einki fyri at hava
javnbjóðis atgongd til hægru lærustovnarnar í hinum Norðurlondunum.
Eitt sindur av ónøgd hevur verið við hesa avtalu. Serliga hava tað
verið Danmark og Svøríki, sum hava funnist at avtaluni, m.a. av tí at
gjaldið DKK 22.000 er ov lítið, men eisini tí ov nógv fremmand lesandi
eru komin til ávikavist Danmarkar og Svøríkis fyri at taka útbúgvingar,
sum eru dýrar og avmarkaðar í tali. Eitt dømi er norskir
læknalesandi í Danmark.
Føroyingar hava higartil verið partur av hesi norðurlendsku samstarvsavtaluni,
tí at føroyingar eru danskir ríkisborgarar. Danir hava
tískil goldið fyri teir føroyingar, sum lesa í hinum Norðurlondunum.
Um Føroyar taka fullveldi, verður neyðugt, at Føroyar koma við í
hesa norðurlendsku samstarvsavtalu, fyri á tann hátt at tryggja føroyingum
eitt breitt og dygdargott úrval av hægri lestrarmøguleikum.
Eitt sindur torført er at meta um, hvussu kostnaðarmikil ein tílík
avtala verður fyri Føroyar. Avtalan, sum er í gildi, fer úr gildi 31. desember
1999. Eftir hetta verður væntandi ein nýggj avtala gjørd, sum
kann fáa stóran týdning fyri Føroyar. M.a. verður áhugavert at síggja,
um upphæddin uppá 22.000 danskar kr. hækkar, um kvotur verða
settar á ávísar hægri útbúgvingar, og um Ísland framvegis sleppur
undan at gjalda fyri síni lesandi.
6.3. Lærlingaútbúgving
Avtala er gjørd við so at siga allar yrkisnevndir í Danmark um, at
føroysk sveinabrøv verða góðtikin í Danmark ájavnt við donsk sveinabrøv.
Treytirnar fyri, at so kann vera eru, at Læruráðið veitir trygd
fyri, at innihaldið í føroysku útbúgvingunum í minsta lagi er á sama
stigi, sum tilsvarandi útbúgving er í Danmark. Hetta verður m.a.