hvítabók • fylgibind 2 fyrisiting - Løgmansskrivstovan

§ 2 yvirtøkur
Almanna- og heilsumálastýrið · 365
Mál, sum ikki eru yvirtikin sum sermál sambært heimastýrislógini,
eru felagsmál. Tá um heilsuøkið ræður, kunnu hesi mál gerast sermál,
tá ið heimastýrið ella danska stjórnin formliga seta fram ynski um, at
so skal verða.
Oftast umsita ríkismyndugleikarnir felagsmál, ið sostatt eisini verða
regulerað við danskari lóggávu, sum er sett í gildi fyri Føroyar. Hetta
er galdandi fyri góðkenningarlógirnar og felagsmál annars á heilsuøkinum.
Almanna- og heilsuøkið kostar uml. 1.3 mia. kr. á føroysku fíggjarlógini.
Ein partur av hesum útreiðslum verður í dag rindaður via
blokkstuðulin, meðan summar útreiðslur á heilsuøkinum verða rindaðar
beinleiðis av dønum, sum t.d. Landslæknin, útreiðslurnar til
krígspensión.
Einastu øki, sum eru yvirtikin sum sermál sambært § 2 í heimastýrislógini
á almanna- og heilsuøkinum, eru apoteksverkið og vanlukkutryggingarøkið.
Apoteksverkið varð yvirtikið sum føroyskt sermál í 1948. Lóggávan
um apoteksverkið er regulerað við løgtingslóg, og endaliga, fíggjarliga
ábyrgdin er í Føroyum, og umsitingin er føroysk. Tó hava danskir
myndugleikar eisini uppgávur sambært løgtingslóg um apoteksverkið.
Hesir eru Sundhedsstyrelsen, Statens Serumlaboratorium, Statens
veterinære institut for virusforskning, ávísir danskir undirvísingarstovnar,
ávísir útlendskir skrásetingarmynduleikar, landslæknin í Føroyum
og dómsvaldið í Føroyum. Hesir myndugleikar hava stóran serkunnleika
á økinum.
Vanlukkutryggingarøkið varð í 1980 yvirtikið sum føroyskt sermál.
Síðan vanlukkutryggingarøkið varð yvirtikið, hava ymsir arbeiðsbólkar
arbeitt við at gera nýggjar, føroyskar reglur á økinum. Enn eru tó
ongar lógir í hesum sambandi endaliga samtyktar á Føroya løgtingi,
og sostatt eru enn bert danskar reglur á økinum. Almanna- og heilsumálastýrið
arbeiðir í hesum døgum við at eftirkanna uppskotið um
nýggja vanlukkutryggingarlóg og væntar at leggja tað fyri Løgtingið á
sumri 1999.
Á almanna- og heilsuøkinum eru fleiri løgtingslógir settar í gildi,
uttan at málsøkinini samstundis eru yvirtikin sum sermál. Hesar eru
t.d. Ll. nr. 18 frá 09.04.1964 um raksturin av hvíldarheiminum
Naina, Ll. nr. 111 frá 03.10.1988 um vardar íbúir, Ll. nr. 94 frá
04.10.1984 um tiltøk at minka um tubbaksnýtsluna og løgtingslóg
nr. 52 frá 3. mai 1994 um javnstøðu millum kvinnur og menn.
Eftir heimastýrislógini verður eitt málsøki yvirtikið sum sermál