hvítabók • fylgibind 2 fyrisiting - Løgmansskrivstovan

298 · Hvítabók – Fylgibind 2
Sum sæst, er hetta ógvuliga drúgv mannagongd, sum bæði krevur
nógv av umsitingini, og sum ger, at donsku lógirnar ikki fáa gildi í
Føroyum fyrr enn fleiri ár aftaná, at lógin er komin í gildi í Danmark.
Summar av góðkenningarlógunum eru ikki settar í gildi enn. Tað vanliga
er nú, at kongligu fyriskipanirnar verða settar í gildi, men at ov
lítil arbeiðsorka er til at broyta fyriskipanirnar, so hvørt sum hesar
verða broyttar í Danmark. Tí eru føroysku fyriskipanirnar ofta als ikki
dagførdar. Tá samanum kemur, minkar hetta um trygdina hjá føroyska
borgaranum, tí hann má gjalda fyri, at krøvini til heilsustarvsfólk
ikki eru tey somu í Føroyum, sum tey eru aðrastaðni.
Eini ráð at greiða trupulleikan kundu verið, at føroyska heimastýrið
gav dønum heimild til at umsita og lóggeva á hesum øki okkara
vegna, soleiðis at tá ið góðkenningarlóg verður sett í gildi ella broytt
í Danmark, so verður hon sett í gildi fyri bæði Føroyar og Danmark.
Sum er, verður heimildin til at broyta hesar lógir, so at tær samsvara
við føroysk viðurskifti, kortini so at siga ikki brúkt.
Í galdandi stýrisskipanarlóg ber tó ikki til at lata øðrum stati ræðisrætt
á ávísum økjum. Í føroysku grundlógini átti at verið umhugsað
at havt eina reglu, sum líktist § 20 í donsku grundlógini um ræðislát,
(afgivelse af suværenitet). Danir hava latið ES ræðisrættin at áseta
reglur, sum galda beinleiðis fyri danir.
Varð hetta gjørt, høvdu góðkenningarlógirnar altíð verið dagførdar
í Føroyum samstundis sum í Danmark, og føroyingar høvdu spart
nógva umsiting. Orkan, sum nú fer til hetta, kundi í staðin verið nýtt
til annað arbeiði.
Her verður ikki farið nærri inn á tað lógarliga í avtaluni, av tí at
tað liggur á sáttmálabólkinum at fáa greiðu á, hvussu samstarvsavtalurnar
skulu vera lógarliga, herímillum hvussu Føroyar sum sjálvstøðug
tjóð á henda hátt kunnu lata Danmark fáa ræðisrætt.
Tó skal verða viðmerkt, at sambært løgtingslóg nr. 109 frá 17.02.87
um alment kunngerðablað skulu allar lógir verða lýstar í føroyska kunngerðablaðnum
fyri at hava gildi í Føroyum. Hetta má kanska verða
broytt, so at heimild verður givin Fólkatingi at lóggeva um heilsustarvsfólk
í Føroyum, um ráðini, sum omanfyri eru nevnd, verða fylgd.
3. Fíggjarlig ábyrgd
Fíggjarliga høvuðsábyrgdin av økinum liggur í Danmark. Allir umsitingarligu
myndugleikarnir sambært lógunum eru danskir, t.e., at
umsitingarútreiðslurnar verða goldnar í Danmark.
Tó verður eisini stór orka løgd í at umsita heilsuútbúgvingarnar í
føroysku umsitingini við at tilevna kongligar fyriskipanir og dagføra
hesar. Ringt er tó at seta eina ávísa upphædd á, hvussu nógv hetta
arbeiði kostar føroysku umsitingini, sum er.