Sprawozdanie Stenograficzne - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

100Obecnie ZUS żąda od tych kobiet zapłaty rzekomozaległych składek na ubezpieczenie społeczne z odsetkamiza ostatnie 9 lat. Kobiety te czują się tym faktemupokorzone i oszukane. Niejednokrotnie zaległe kwotysięgają kilkudziesięciu tysięcy złotych i mogą prowadzićdo bankructwa rodzinnych budżetów.Na początku 1999 r. weszła w życie nowa ustawaz dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeńspołecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, zpóźn. zm.). Po jej wejściu kobietom, które pracowałyna podstawie umowy o pracę i przechodziły na urlopmacierzyński, a potem na urlop wychowawczy, ZUSudzielał informacji, że z tytułu prowadzenia działalnościgospodarczej w tym okresie należy płacić jedynieskładkę na ubezpieczenie zdrowotne. W związkuz tym w 1999 r. nikt nie miał wątpliwości, że taknależało interpretować przepis ww. ustawy, co znajdowałotakże wyraz w informacjach udzielanych wtym okresie przez pracowników ZUS oraz wydanymprzez ZUS informatorze na rok 1999.W 2001 r. nastąpiła nowelizacja powyższej ustawyo systemie ubezpieczeń społecznych, po której pojawiłysię wątpliwości prawne w kwestii interpretacjiprzepisów w tym zakresie. ZUS zaczął wskazywać,iż zgodnie z dokonaną przez niego wykładnią przepisóww sytuacji zarejestrowanej działalności gospodarczeji jednoczesnego pozostawania na urlopie macierzyńskimlub wychowawczym z tytułu stosunkupracy istnieje obowiązek wnoszenia składki na ubezpieczeniespołeczne i składki na Fundusz Pracy wpełnej wysokości. Jednak do 2006 r. sprawa nie zostałajednoznacznie rozstrzygnięta i w wielu oddziałachZUS inspektoraty nadal informowały kobiety,że wystarczające jest opłacanie składek na ubezpieczeniezdrowotne. Także kontrole ZUS-u, przeprowadzanedo roku 2006, nie stwierdzały zaległości wopłacaniu składek, zaś sam ZUS wystawiał zaświadczeniao niezaleganiu z płatnościami składek (zaświadczeniatakie wydawane były np. w związku zubieganiem się o udzielenie kredytu). Również sądyw wielu sprawach dotyczących obowiązku uiszczaniaskładek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe przezwyżej wymienione kobiety wydawały jednoznacznewyroki wskazujące, że nie ma obowiązku płacenia wtym okresie pełnej składki na ubezpieczenie społeczne.Dopiero w 2004 r. pojawiły się pierwsze odmiennestanowiska sądów w tej sprawie, stwierdzające, żekobieta korzystająca z urlopu macierzyńskiego lubwychowawczego musi odprowadzać również składkina ubezpieczenie emerytalne i rentowe.W związku z rozbieżnościami w interpretacjiprzepisów rzecznik praw obywatelskich zwrócił sięw 2005 r. do Sądu Najwyższego o wydanie jednoznacznejinterpretacji przepisu. Sąd Najwyższy wuchwale z dnia 23 maja 2006 r. zawarł niekorzystnądla kobiet interpretację przepisu, wskazując na istnienieobowiązku opłacania w pełnej wysokości składekna ubezpieczenie społeczne w okresie pozostawaniakobiety na urlopie macierzyńskim lub urlopiewychowawczym. Jednak zgodnie z wcześniejszą interpretacjąMinisterstwa Pracy i Polityki Społecznej,mówiącą o tym, że okres przedawnienia w razie nieopłacaniaskładek na ubezpieczenie społeczne wynosi5 lat, z której wynikało, że składki za lata 1999––2001 uległy przedawnieniu, sytuacja kobiet nie uległazmianie.Dopiero w dniu 8 lipca 2008 r. Sąd Najwyższy podjąłkolejną uchwałę (sygn. akt I UZP 4/08), którastwierdzała, że intencją ustawodawcy było objęcie 10--letnim terminem przedawnienia także składek naubezpieczenie społeczne należnych i nieprzedawnionychprzed 31 grudnia 2002 r. Należałoby się w tymmomencie zastanowić, czy przedmiotowa uchwałaSądu Najwyższego nie rodzi zasadnych wątpliwościna tle wyrażonej w art. 2 Konstytucji RzeczypospolitejPolskiej zasady demokratycznego państwa prawai wynikającej z niej zasady niedziałania prawawstecz. Jest jedna generalna zasada – w przypadkubraku przepisów przejściowych dla zdarzeń zaistniałychprzed wejściem w życie nowej ustawy, nowe przepisymają zastosowanie tylko i wyłącznie wtedy, gdynie pogarszają one sytuacji prawnej obywateli. Dziękipowyższej uchwale Sądu Najwyższego ZUS otrzymałz dnia na dzień instrument prawny do dochodzeniaskładek na ubezpieczenie społeczne, które namocy poprzednio stosowanych przepisów prawa i ichinterpretacji powinny się przedawnić. Kierując sięuchwałami Sądu Najwyższego, ZUS rozpoczął odsierpnia 2008 r. wysyłanie do kobiet, o których mowaw mojej interpelacji, wezwań lub decyzji, z którychwynikał obowiązek opłacenia za lata 1999–2001składek na ubezpieczenie społeczne w pełnej wysokości,wraz z karnymi odsetkami za ostatnie 9 lat.Doprowadziło to do sytuacji, że z powodu niejasnychprzepisów i błędnej ich interpretacji przez samZUS i sądy (dopiero uchwała Sądu Najwyższego zdnia 23 maja 2006 r. uściśliła interpretację przepisów),tysiące kobiet w Polsce zmuszonych jest do spłatyzaległych składek na ubezpieczenie społeczne wrazz karnymi odsetkami, których wysokość znacznieprzekracza kwotę należności głównej. Kwoty zaległychskładek przekraczają niejednokrotnie ich rocznedochody. Również dochody uzyskane w tamtymczasie z tytułu prowadzonej dodatkowej działalnościw trakcie trwania urlopu macierzyńskiego czy teżwychowawczego w zdecydowanej większości były jedynieniewielkim dodatkiem do skromnej pensji.W sierpniu 2008 r. kobiety założyły internetoweforum dyskusyjne, na którym wymieniają się informacjami.Przeglądając to forum, łatwo się zorientować,jak poważna jest ta sytuacja w skali całego kraju.Forum to pełne jest rozpaczy, żalu i braku wiaryw Polskę jako kraju praworządnego i kraju sprawiedliwościspołecznej. Skoro jest to ewidentny błądZUS, to czy nie należałoby przyznać się do niego i niełatać dziury w budżecie państwa kosztem budżetupolskich matek?W związku z powyższym zwracam się do PaniMinister z następującymi pytaniami: