Temas de Patrimonio Cultural 20 Buenos Aires Gallega Inmigración ...

Temas de Patrimonio Cultural 20Aquilino Iglesia, e os que indica Tobío. Da reunión sairán as normas e coelas aceitadaspor todos pode Tobío correxir e os orixinais futuros iran conforme a elasA impresión dos dous primeiros volumes desta obra dirixida por Otero tivolugar a primeiros da década dos sesenta, en imprenta distinta á que estaba prevista. Entodo caso, a obra foi un exemplo de colaboración da Galicia porteña, pois alén de Pradae Tobío, empregouse papel procedente da empresa uruguaia IPUSA, de Xesús Canabal, emoitas ilustracións foron obra de Ksado ou Xosé Suárez e a capa, un deseño de LeopoldoNovoa, daquela residente en Montevideo. Como valedor universal do proxecto, está amán de Manuel Puente, cuxo mecenato sería díficil de minusvalorar, por máis que unsector da Galicia porteña, como Nuñez Búa e mesmo Seoane tivesen pouca confianzanel. Pero os datos de que se dispón indican que ese mecenato foi real. Pois alén do custoda edición propiamente dita, a Historia de Galiza comportou outros gastos como opago dos dereitos de autor, a correción ortográfica e a realización de mapas e deseños.Nunha carta de Puente a Otero de 10 de xaneiro de 1959 dáse conta da existencia de“fondos que ainda ten [Otero] na conta do Banco”, así como de diversas partidas quedeberan ter sido entregadas por outras vías, como “o amigo Vázquez (de Calo)” quese comprometeu a “lle entregar a vosté, fai xa uns tres ou catro anos”a cantidade de20.000 pesetas, “en reembolso duns cartos que me debe”. Ademáis engade a cantidadede 120.000 pesetas que, “en distintas partidas, fixen entrega a Alvaro [Gil Varela] paraque pagase a cartografía en Madrí”, das que deberían haber un sobrante de sesenta mil,“que debe serlle entregado a vosté”. Con todos estes fondos, conclue Puente, debe terdabondo para facer os pagos a Risco, Cuevillas, Lourenzo, así como “para lle dar algoaos señores Carro e Ferro a conta dos traballos que vosté me dí que teñen feito, así comocobrarse tamén vosté algo a conta dos traballos que me ten mandado: Prólogo e Estudoxeográfico”.Como fica patente nestas noticias procedentes do epistolario de M.Puente, avantaxe do proxecto da Historia de Galiza foi dupla. Contaba cun director que tiña nonsó liderato intelectual, senón entusiasmo e vontade de cumprir coa encomenda que llefixeran en Bós Aires en 1947. Dez anos máis tarde, en carta a Filgueira, non deixa de sequeixar Otero da situación arrastrada desde dez anos antes: “non sei porqué a empresaxenerosa de D.Manuel Puente non esperta nas outas mentes galegas o entusiasmo agardadoe merecido. Temos a febleza de perder o tempo en cousas miudas” 21/12/1957). Ocompromiso do señor de Trasalba foi sostido. Pero tamén cómpre engadir que o proxectoda Historia “americán” contou cun soporte económico que parece non obtivo en ningúnmomento o proxecto do “Padre Sarmiento”, como serodiamente recoñeceu Filgueira en1977, cando por fin encontra o mecenato da Fundación Barrié de la Maza. Un e outroresultado son indicativos da penuria na que se tivo que mover a cultura galega duranteo franquismo. Pero tamén é claro, máis unha vez, que o concurso da emigración americanafoi decisivo para levar adiante esta “magna obra”, como acontecera con tantasotras iniciativas culturais galegas que, desde o século XIX, descansaran na achega defondos procedentes de América, desde a Academia Galega ata a Biblioteca América ataos centos de escolas e cabeceiras de revistas e xornais que se ergueron e publicaron conaqueles subsidios.286