5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

Kural olarak kanunlar o ülke sınırları içinde uygulanır. Sosyal sigorta kanunlarıda kural olarak Türkiye’de yaşayan sigortalılara uygulanır. Ancakbu kuralın istisnası, 5510 sayılı Kanunun 10.maddesi birinci fıkrasında düzenlenmiştir.Bu madde kapsamına giren durumlarda genellik ilkesi değil,kişisellik ilkesi geçerlidir ve yasa hükümleri yabancı ülkedeki olaylara dauygulanır 18 .Yargıtay kararına da yansıdığı üzere, yukarıdaki şekilde sigortalıların yurtdışında çalışmaları halinde sigortalılıklarının devam etmesi için şu koşullarınbulunması gerekmektedir 19 :a) Türkiye ile yabancı ülke arasında bir sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmaması.Böyle bir sözleşme var ise yukarıdaki kanun hükmü değil sözleşmehükümleri uygulanacaktır.b) Yurt dışındaki çalışmanın sürekli değil geçici olması. Çalışma geçici olmayıpsüreklilik kazanırsa kapsam dışına çıkılarak, çalışılan yabancı ülkesosyal güvenlik sistemine tabi olunur. “Geçicilik” konusunda bir açıklıkbulunmadığı için, her somut olayda ayrıca incelenmelidir. Öte yandan,sosyal güvenlik sözleşmelerinde hüküm var ise buna itibar edilecektir. Örneğin;Türk-Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesinde ve Türkiye-KKTC SosyalGüvenlik Sözleşmesinde geçici gönderme süresi 24 ay ile sınırlanmıştır.Bu sürelerin aşılması geçici görev sayılmamıştır 20 .c) Yabancı ülke sosyal güvenlik sisteminin gereken yardımları yapmaması.Sigortalıların görev ve işleri nedeniyle yurt dışında bulundukları sürelerintespiti için; Kanunun 4.maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerikapsamında sigortalı olanlar için işverenlerince görevlendirildiklerinedair görev belgesinin, Kanunun 4.maddesinin birinci fıkrasının (b) bendikapsamında sigortalı olanlar için işleri nedeniyle yurt dışına çıkacaklarınadair beyan belgesi ile bunu destekleyen belgelerin ibrazı istenir. Kurumcayurtdışında bulunma hâli her türlü bilgi ve belgeyle de tespit edilebilir.(SSİY/92)V – ESKİ TOPLULUK SİGORTALILARITopluluk sigortası 506 sayılı Kanunun mülga 86.maddesinde düzenlenmişidi. Bununla sosyal güvenceden yararlanamayanlar kuruluşları vasıtasıylaKurumla yaptıkları sözleşmeler ile istedikleri sigorta kollarından yararlanabilmekteydiler.En bilinenleri ise noterler ve barolar birliğidir. Ancak5510 sayılı Kanun ile bazı maddeleri hariç 506 sayılı Kanun yürürlüktenkaldırılırken, kaldırılan maddeler arasında 86. maddede bulunmaktadır.18 OKUR, A.Rıza: “Sosyal Sigortalar Hukukunun Genel Hükümleri ve Primler”, Yargıtayın İş Hukukuna İlişkinKararlarının Değerlendirilmesi 2001”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, Ankara 2003,s:213-28419 Y. 10. HD. 23.11.2001, E:4183, K:8086; OKUR, A.Rıza: “Sosyal Sigortalar Hukukunun Genel Hükümleri ve Primler”,Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik HukukuTürk Milli Komitesi, Ankara 2003, s:213-28420 Y. 21. HD. 16.11.1998, E:1998/5942, K:1998/7826; Y. 10. HD. 28.06.1994, E:1994/1892, K:1994/13069Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 73