5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

Düzenlemeye göre, primlerin yanlış veya yersiz olarak alınmış olduğununanlaşılması halinde, alındıkları tarihten itibaren on yıl geçmemiş ise ilgililerintalepte bulunması şartı da olmaksızın, hisseleri oranında işverenlere,sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara veya genel sağlık sigortalılarına veyahak sahiplerine kanunî faizi ile birlikte geri verilecektir. Şüphesiz prim iadeişlemleri yürütülürken iptal prim belgelerinin de düzenlenmesi gerekmektedir.Şu halde Kurumun geri verme yükümünün doğması için aşağıdakikoşulların gerçekleşmesi gerekmektedir :a ) Primler gerçektende yanlış ve yersiz olarak alınmış olmalı. Eşanlam ifadeeden “yanlış ve yersiz” kelimeleri, sosyal sigorta uygulamalarının öngördüğüesaslar dışındaki bütün prim ödemelerini kapsar. Primlerin ödenişbiçimlerinin ise önemi bulunmamaktadır. Örneğin; mükerrer ödenmişprimler, sigortalı olmayanlar için ödenmiş primler ya da 5510 sayılı Kanunkapsamına alınmaması gerekli işyerleri için ödenen primler vb. hep yanlışve yersiz alınmış primler olarak telakki edilmektedir.b ) Tarafların ayrı ayrı veya çıkar birliği oluşturarak birlikte haksız eylemlerisonucu Kurumca tahsil edilmiş primler ise yanlış ve yersiz alınmakapsamında değerlendirilmemiştir. Başka bir söyleyişle yapılan prim ödemelerininsuç niteliği taşıyan davranışlar sonucu olmaması gerekmektedir.Benzeri durumlarda Borçlar Kanununun 65.maddesi hükmü gereğince Kurumayatırılmış tutarlar iade edilmeyecek ve irat kaydedilecektir. Zira, 818sayılı Borçlar Kanunun 65.maddesine göre, haksız yahut ahlaka (adaba)mugayir bir maksat istihsali için verilen bir şeyi istirdada mahal yoktur.c ) Şüphesiz işveren ve sigortalılara geri ödemenin yapılması, ödeme olgusunungerçekleşmiş olmasına bağlıdır. Yoksa Kurumca yanlışlıkla primtahakkuk ettirilmiş olması sigortalı yada işveren için geri alma hakkı doğurmayacaktır.d )Yanlış ve yersiz olarak alındığı anlaşılan primlerin geri verilmesi alındıklarıtarihten itibaren on yıl geçmemesine bağlıdır. Şayet primlerin ödenmesindeon yıllık süre geçmişse Kurum için artık geri verme yükümü sözkonusu olmayacaktır.X .2 .2 –Prim iadesinin sonuçları5510 sayılı Kanunun 89.maddesi dördüncü fıkrasında yersiz alınan primlerinilgililere iadesinin sonuçlarına yer verilmiştir. Buna göre; prim iadesinedeniyle sigortalıların, isteğe bağlı sigortalıların, genel sağlık sigortalılarınınaylık, gelir, ödenek ve sağlık hizmetlerinden yararlanma şartlarınıyitirmeleri durumunda, bu Kanuna göre ödenen aylık, gelir ve ödeneklerile sağlanan sağlık hizmetleri durdurulur. Yanlış veya yersiz yapılan masraflarKanunun 96. madde hükümlerine göre ilgililerden geri alınır. 5510sayılı Kanunun 96.maddesinde ise, Kurumca yapılan yersiz ödemeleringeri alınmasındaki usul ve esaslara yer verilmiştir.Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 315