5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

Burada dikkat edilmesi gereken husus, benzer nedenlerden dolayı mahkemedentalepte bulunulurken, bu taleplerin hayatın olağan akışına uygunolaylara dayanıyor olması gerekmektedir. Örneğin, tacir su baskını nedeniile defter ve belgelerin zayi olduğunu iddia edip zayi belgesi istemektedir.Yapılan tespitte bütün defter ve belgelerin bunların bulunduğu odayıbasan ve yüksekliği yarım metreyi ancak bulan sular altında kaldığı belirlendiğindemahkemece bu iddia genellikle kabul edilmemektedir, çünkütacirin bütün ticari defter ve belgelerinin bir odanın tabanına yayılmasıhayatın olağan akışına aykırıdır, bunların genellikle raflarda, en azındanmasa üzerinde bulundurulması gerekir, bu nedenle zayii isteminin düzmecebir olaya dayandırılmak istendiği çok açıktır. Mahkemeden geçen birolayda tacir, ticari defter ve belgelerin arabanın bagajında iken araba ilebirlikte çalındığını iddia ederek zayi belgesi istemiş, mahkemede defter vebelgelerin tümünü araba bagajında bulundurmanın mutad bir davranış olmadığınıbelirterek zayii ile ilgili istemi reddetmiştir. 6Mahkemeden zayi belgesini alan tacir, ticari defter ve belgelerini ibraz etmemeninhukuki ve cezai sorumluluklarından kurtulacaktır. Zira, TürkTicaret Kanununun 68.maddesi son fıkrasında, mahkemeden zayi belgesialmamış olan tacirin defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılacağına hükmedilmiştir.Buna göre de, bir davada karşı tarafın usulüne uygun olan defterlerialeyhine delil olarak kabul edilecektir. Diğer taraftan, zayi ile ilgili olarakverilen mahkeme kararı da kesin değildir. Böyle bir karar alınmış olsa bilekarşı taraf, tacirin ticari defterlerinin zayi olmadığını ispatlayabilir.Öte yandan tacir olmayan işverenlerin mahkemeden böyle bir belge almalarınagerek bulunmamaktadır. İşyeri kayıt ve belgeleri zayi olan ve fakattacir niteliği olmayan işverenin, yetkili resmi makamlardan alacağı belgeile bu durumu belgelemesi yeterli olacaktır. Esasen, Sosyal Sigortalar Mevzuatıdefter ve kayıtların ziyaının ancak Türk Ticaret Kanunu’nun 68. maddesindebelirlendiği yolda kanıtlanacağını emreden bir hükmü de ihtivaetmemektedir 7 .Yargıtay aynı yönlü diğer bir kararda da 8 ; “…Türk Ticaret Kanunu’nun68’nci maddesinin son fıkrasında öngörülen ziyaın tespitine ilişkin prosedür,salt tacir kimselerin saklamakla mükellef olduğu defter ve kağıtlar ileilgilidir ve ticaret defterlerinin ispat kuvveti yönündendir. Sosyal SigortalarKanunu bakımından ziyaın bu şekilde tespitini zorunlu kılan bir hükümbulunmadığı gözetilmeksizin, ziyaın Türk Ticaret Kanunu’nun 68’ncimaddesinin son fıkrası gereğince tespit ettirilmediğinden bahisle yazılışekilde karar verilmesi yasaya aykırı olup, bozma nedenidir…”demiştir.6 SANLI, Erdal:”Ticari Defterlerin Zayii”, Maliye ve Sigorta Yorumları Dergisi, S.363, s.107-1097 Y. 10. HD. 02.07.1974, E:3355, K:4787; YÜKSEL, Şahin: Ölçümleme Esasları ve İtirazlar, Sosyal Sigorta Yayınları,İstanbul 1982, s:67-688 Y. 10. HD. 22.12.1976, E:7637, K:8674; YÜKSEL, Şahin: Ölçümleme Esasları ve İtirazlar, Sosyal Sigorta Yayınları,İstanbul 1982, s:69Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 369