5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

sahiplerine ilişkin koşullara ise 5510 sayılı Kanunun 34.maddesinde yerverilmiştir.II .1 .2 .1 – Dul eş açısındanSigortalının ölümü ile dul kalan eşe ölüm aylığı bağlanabilmesi için aralarındakanuni bir evliliğin bulunması gerekmektedir. Karı koca gibi birlikteyaşama veya dini nikahla evlenmiş olma yeterli değildir. Dul eşin aylıkalabilmesi için tekrar evlenmemesi gerekli ve yeterlidir 12 . Dul eş evlenirseaylığı kesilecektir. Aylık kesilmesine yol açan evlilik sona erdiğinde ise aylıkyeniden bağlanabilecektir.Öte yandan ölüm aylığı bağlanmasında, çalışıp çalışmaması veya gelir yada aylık alıp almaması önem taşımamakta, ancak bu durum bağlanacakaylık oranı üzerinde etkili olmaktadır. Aylık oranı, aylığın hesabı ve paylaşımıbahsinde ayrıca incelenecektir. Kanunun 5.maddesinin birinci fıkrasının(a), (b) ve (e) bentlerine tabi olarak iş kazası ve meslek hastalığı,hastalık ve analık sigortasına göre çalışmalarının ise aylık oranında dahietkisi olmayacaktır. Belirtelim ki, dul eşin erkek ya da kadın olmasının dabir önemi bulunmamaktadır.II .1 .2 .2 – Çocuklar açısındanÇocuklara ölüm aylığı bağlanmasında temel kural şudur: 5510 sayılı Kanunun5.maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentlerine tabi olarak işkazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına göre çalışmalarıhariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamındaçalışmayan veya kendi çalışmaları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamışolması. Çocuk çalışmayacak ve “kendi çalışmaları sebebiyle” gelir veyaaylık bağlanmamış olacaktır.Diğer taraftan, çalışmayan veya kendi çalışmaları nedeniyle gelir veya aylıkbağlanmamış çocuklara ise kural olarak 18 yaşına kadar ölüm aylığıbağlanır. Çocuklar 18 yaşını doldurduktan sonra ise, lise ve denge öğrenimgörmesi halinde 20, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşına kadarölüm aylığı alma hakkına sahiptirler. Yaş şartının doldurulması halindebağlanan aylığın kesileceği ise açıktır. Kanunda yaş koşuluna ilişkin kısımdaçocuklar arasında bir ayrım yapılmamış; çocukların kız, erkek ya damalül olup olmaları üzerinde durulmamıştır. Dolayısıyla kız çocuklar, evliolup olmamalarına bakılmaksızın, öğrenimlerini de sürdürmeleri koşuluile belirlenen yaş sınırına kadar ölüm aylığı alabileceklerdir.Öte yandan, erkek çocuğun aylığa hak kazanması bakımından evli olupolmamasının önemi bulunmamaktadır. Bunun sonucunda, örneğin 21 yaşındaolup, evli ancak çalışmayan, kendi çalışmaları nedeniyle gelir ya daaylık almayan erkek çocuğa anne yada babasından aylık bağlanmasını engelleyenherhangi bir hüküm bulunmamaktadır 13 .12 GÜZEL, Ali ve OKUR, Ali Rıza : Sosyal Güvenlik Hukuku, 10.Baskı, Bata Yayınları, İstanbul 2004, s.41613 CANİKLİOĞLU, Nurşen: “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısına Göre Sosyal Sigorta Hak-Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 625