5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

506 sayılı Kanunun mülga 87.maddesinde de buna benzer bir düzenlemebulunmaktaydı. Ancak orada alt işveren yerine “aracı”dan söz edilmekteydi.Alt işverene uygulamada alt yüklenici, taşeron, müteahhit de denilmektedir.5510 sayılı Kanunda birçok düzenlemede olduğu gibi burada daİş Kanununa paralel hüküm ve kavramlara yer verildiğini görüyoruz. Budüzenleme ile kimi farklılıklarına rağmen İş Kanununun 2.maddesi altıncıfıkrasındaki asıl işveren-alt işveren ilişkisinin dikkate alındığını söyleyebiliriz.İşverenler, teknolojideki ilerlemelerin üretim sistemlerini de etkilemesi ileüretimlerinin her aşamasında kendi işçilerini çalıştırmak yerine, ekonomiksebeplerle ve uzmanlaşmış bilgi birikiminden yararlanmak için özellikleasıl işe yardımcı işleri alt işverenlere vermektedirler. Asıl işin bir bölümününya da tamamının alt işverenlere verildiği durumlarla da karşılaşılmaktadır.III .2- ASIL İŞVEREN-ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN KOŞULLARIAlt işveren ile iş aldığı diğer işveren arasındaki bu ilişki, bunun niteliğinegöre, eser, taşıma, kira gibi sözleşmelere dayanır. Alt işveren üstlendiği işisözleşme koşulları doğrultusunda, ama kendi adına ve bağımsız bir biçimdeyürütür; çalıştırdığı işçilerle kendi adına iş sözleşmesi yapar; gerekli talimatlarıverir; işçilere ücretlerini kendisi öder; ücret bordrolarını düzenler;sigorta primlerini yatırır 10 . Alt işveren de kendi işçileri karşısında işverenniteliğini taşır.Öte yandan, 5510 sayılı Kanunun 12.maddesi son fıkrasına göre; alt işveren,asıl işverenin işyerinde çalıştırdığı sigortalıları, işverenle aralarındayaptıkları sözleşmenin ibrazı kaydıyla, Kurumdan alacağı özel bir numaraile asıl işverenin kayıtlı olduğu dosyadan bildirebilecektir. Önceki dönemdede alt işverenin sigortalılarını bildirimi bu şekilde yapılmaktaydı.Alt işverenden söz edebilmek için aşağıdaki koşulların bulunması gerektiğinisöyleyebiliriz:a) İşyerinde sigortalı çalıştıran bir işverenin bulunması gerekmektedir.Buna asıl işveren de diyebiliriz. Eğer bir kişi işyerinde hiçbir sigortalı çalıştırmaksızın,işi bir bütün olarak başkasına bırakmışsa, kendisi sigortalıçalıştırmadığı için işveren sayılamayacağı için, ondan iş alan da alt işverenolarak kabul edilemez. Örneğin, anahtar teslimi olarak bir binanın yapımınıüstlenen kişi artık alt işveren değil de asıl işveren sayılacaktır. Ziraanahtar teslimi usulü ile yapılan işlerde aracıdan/alt işverenden söz edilemez11 .b) Alt işveren kendi sigortalılarını diğer işverene/asıl işverene ait işyerindeçalıştırıyor olmalıdır. Tek başına işverenden iş almak yeterli değildir. Bu10 EYRENCİ, Ö; TAŞKENT, S; ULUCAN, D: Bireysel İş Hukuku, Legal Yayıncılık, İstanbul 2005, s:3511 Y. 10. HD. 23.03.2000., E:1562, K:1774Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 173