5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

nın (c) bendine göre bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defasigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığı, aşağıdaki hükümleregöre belirlenecek ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranınınçarpımı sonucunda bulunan tutardır.(5510/29-1)Ortalama aylık kazanç ise, sigortalının her yıla ait prime esas kazancının,kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllariçin, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlartoplamının, itibarî hizmet süresi ile fiilî hizmet süresi zammı hariçtoplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalamagünlük kazancın otuz katıdır. (5510/29-2) Anlaşıldığı üzere itibari hizmetsüresi ile fiili hizmet süresi zammı toplam prim ödeme gün sayısına katılmayacaktır.Buradaki güncelleme katsayısı da, her yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistikKurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatlarıgenel indeksindeki değişim oranının % 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safiyurtiçi hasıla gelişme hızının % 30’unun toplamına (1) tam sayısının ilâveedilmesi sonucunda bulunan değeri ifade eder.(5510/3-1-29) Güncellemekatsayısının hesabında, en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindekideğişim oranı veya sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızınıneksi olduğu yıllarda eksi değerler sıfır olarak alınır.(5510/3-2)Düzenleme ile aylığın hesabında tüm çalışma süresi ve bu sürenin güncellenmişesası kabul edilmiş, ancak güncelleme yöntemi değiştirilmiştir 10 .Aylık bağlama oranı ise, sigortalının malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarınatâbi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarakdikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı % 90’ı geçemez.(5510/29-3) Önceden,her 360 gün prim ödeme karşılığı olarak yaşlılık aylığı oranı artırılırken,360 günden eksik olan prim ödeme gün sayısı aylık bağlama oranındadeğerlendirilmemekteydi. Böylece eski dönemdeki bu haksız uygulamayason verilerek, bir yıldan az prim ödeme gün sayısının orantısal olarak aylığayansıtılması esası kabul edilmiştir 11 .Öte yandan, aylık bağlama oranının hem sabitlendiği hem de düşürüldüğüifade edilmiştir 12 . Sigortalıların ödediği primlerin ilk yılları için daha çoksonraki dönem için daha az oranda aylık bağlanması sistemi terk edilmiş,her yıl için sabit bir oran belirlenmiştir. Böylece daha fazla aylığa hak kazanmakisteyen sigortalıların daha uzun süre sistemde kalmaları sağlanmayaçalışılmıştır 13 .10 SÖZER, A.Nazım: “5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Sosyal Sigortalara İlişkinHükümleri Üzerine (506 SK.Bakımından Kısa Bir Değerlendirme), Mercek, Temmuz 2006, S:43, s:127-14311 CANİKLİOĞLU, Nurşen: “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısına Göre Sosyal Sigorta Haklarıve Yükümlülükleri, İş Hukuku Uygulama Sorunları ve Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yeniden Yapılanma,İstanbul Barosu Yayınları, Yayın No:34, İstanbul 2006, s:151-19212 SÖZER, A.Nazım: “5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Sosyal Sigortalara İlişkinHükümleri Üzerine (506 SK.Bakımından Kısa Bir Değerlendirme), Mercek, Temmuz 2006, S:43, s:127-14313 CANİKLİOĞLU, Nurşen: “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısına Göre Sosyal Sigorta Hak-Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 587