5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

I –İŞVERENI .1–TANIM VE GENEL BİLGİLER5510 sayılı Kanunun 12.maddesi birinci fıkrasına göre, Kanunun 4.maddesibirinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştırangerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar “işveren”olarak tanımlanmıştır. Bu bakımdan işverenlik işçin gerek ve yeterşart sigortalı çalıştırmaktır. Çalıştırılacak sigortalılar ise genel olarak hizmetakdine istinaden bağımlı olarak çalıştırılanlar ile kamu görevlisi olarakçalıştırılan sigortalılardır.Anlaşılacağı üzere kamu görevlilerini çalıştıran kamu idareleri de artıkişveren sayılmaktadır. 5510 sayılı Kanun sistematiğinde 506 sayılı Kanunesaslarının benimsenmiş olmasının özel sektör işverenlerinin öğrenme maliyetiniazaltırken, kamu işverenleri için uzun ve yorucu bir öğrenme veuyum sürecinin başlayacağı, yeni siteme uyumun kamu kesimi için beklenendendaha güç ve sancılı olacağı öngörülmektedir 1 .Öte yandan 5510 sayılı Kanunun 6.maddesinde belirtildiği üzere “sigortalısayılmayanları” çalıştıranlar ise işveren sayılmayacaktır. Kısacası, yukarıdasözü edilen sigortalıları çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliğiolmayan idareler, kurum ve kuruluşlar 5510 sayılı Kanun uygulamasındaişveren olarak sayılacaklardır.Buradaki tanımın İş Kanundaki işveren tanımı ile de paralellik taşıdığı görülmektedir.4857 sayılı İş Kanununun 2.maddesinde de işveren; “Bir işsözleşmesine dayanarak …, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişi yahuttüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar.” olarak tanımlanmıştır. Bu tanımlarındaha işlevsel olduğunu söyleyebiliriz. Zira geçmiş dönemde tüzelkişiliği olmayan kuruluşlar işveren sayılmadıkları için herhangi bir husumetteyöneltilemiyordu 2 .I .1 .1-Gerçek yada tüzel kişi işverenler506 sayılı Kanun uygulamasında olduğu gibi 5510 sayılı Kanunda da gerçekveya tüzel kişiler doğal olarak yine işveren sayılmışlardır. 4721 sayılıTürk Medeni Kanununda kişiler gerçek ve tüzel kişilerden oluşmaktadır.Gerçek kişilik, Kanunun 28.maddesine göre, çocuğun sağ olarak tamamıyladoğduğu anda başlar ve ölümle sona erer. Çocuk hak ehliyetini,sağ doğmak koşuluyla, ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde eder.Kanunun 8.maddesinde her insanın hak ehliyeti olduğu, buna göre bütüninsanların hukuk düzeninin sınırları içinde haklara ve borçlara ehil olmadaeşit olduğu vurgulanmıştır. Aynı Kanunun 9.ve 10.maddelerinde ise;ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyetininolduğu, fiil ehliyetine sahip olan kimselerinde kendi fiilleriyle haklar edinebileceğive borçlar altına girebileceği hüküm altına alınmıştır.1 ALPER, Yusuf: “Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası İle İşverene Getirilen Yükümlülükler”, İşveren, Mayıs2006, Cilt:44, S:8, s:30-332 Y. 10.HD. 11.09.1973, E:244, K:169Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 163