5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

Esasen çağımızda yığınsal üretimden esnek üretim sistemlerine yönelinmesive bunun sonucu olarak esnek çalışma biçimlerinin gündeme gelmesiişyeri kavramını daha da geniş olarak yorumlamamızı gerektirmektedir.Örneğin, artık işveren 4857 sayılı İş Kanununun 7.maddesine göre; devirsırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini başka bir işverene iş görmeedimini yerine getirmek üzere geçici olarak devredebilmektedir. Kaldıki, başka işyerlerinde çalışmak ve günlük çalışma süresinin tümünü aynıişverene hasretmemek sigortalı sayılmayı engellemediği 5 gibi aynı işvereninaynı işyerinde geçmesine de gerek yoktur 6 .Şüphesiz burada sözü edilen işyeri 5510 sayılı Kanun anlamında işyeridir.5510 sayılı Kanun kapsamında işyeri ise sigortalıların sigortalı sayılanlarınmaddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerlerdir.(5510/11-1) Ancak bu işyerinin işverence usulüne uygun olarak Kurumabildirilmemesi de sonucu etkilememektedir. Zira sigortalılığın oluşumuiçin işyerinin 5510 sayılı Kanun (eski 506 sayılı Kanun) kapsamına alınmasıkoşul değildir 7 .I .1 . 3–Eylemli olarak çalışma5510 sayılı Kanunun 4.maddesi birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındakisigortalılıktan söz edebilmesi için, sigortalının işverenin emir ve talimatıaltında, bilfiil çalışması gerekmektedir. Zira, sosyal sigorta ilişkisinin başladığınınkabulü için sigortalının fiilen çalışmaya başlamış olması gerektiğikabul edilmektedir 8 . Bazı durumlarda ve işin niteliğinden dolayı devamlıolarak çalışma eylemi içinde bulunulmayabilir. Ancak böylesi durumlardabile sigortalının işverenin emri ve talimatı altında, verilecek işi yapmayahazır bir şekilde beklemesi yeterli görülmelidir. Yoksa Kanunun tescil şartlarındansigortalı işe giriş bildirgesinin Kuruma verilmesi sigortalılık içinyeterli değildir 9 . Biçimsel olarak gösterilen sigortalılığa ise geçerlilik tanınamaz10 .Başka bir söyleyişle, Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarında ve Yargıtay HukukGenel Kurulu kararlarında belirtildiği üzere, mülga 506 sayılı SosyalSigortalar Kanununun 2.ve 6.maddeleri, 5510 sayılı Kanununun da 4/1-ave 92/1 maddeleri gereğince sigortalılığın oluşumu yönünden çalışmaolgusunun varlığı zorunludur. Eylemli veya gerçek biçimde çalışmanınvarlığı saptanmadıkça, hizmet akdine dayanılarak dahi sigortalılıktan sözedilemeyecektir 11 .5 Y.HGK. 22.04.1983, E:1980/10-1344, K:1983/4136 Y.21. HD. 15.03.2001, E:2001/1767, K:2001/19177 Y.21. HD. 21.06.1999, E:1999/4299, K:1999/4448; Y.10.HD. 19.01.1994, E:1993/12404, K:1994/2218 KARADENİZ, Oğuz: “Sosyal Sigorta İlişkisinin Bir Koşulu: İşyerinde Fiili Çalışma”, Sosyal Güvenlik Dünyası,Temmuz-Ekim 2002, S:15, s:21-269 Y.HGK. 16.06.1999, E:1999/21-508; K:1999/525; 30.06.1999, E:1999/21-549, K:1999/555; 05.02.2003, E:2003/21-35,K:2003/64; 15.10.2003, E:2003/21-634, K:2003/572; 03.11.2004, 2004/21-480, K:2004/579; 10.11.2004, E:2004/21-538ve 01.12.2004, E:2004/21-62910 Y.HGK. 06.02.1985, E:1985/10-513, K:1985/15511 Y.HGK. 06.07.2005, E:2005/21-437, K:2005/448Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 39