5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

susun yeniden ele alınacağı ifade edilmiş olmakla birlikte, düzenlemeninaynı şekilde varlığını koruduğu ve dahası kanuni dayanağa kavuştuğu görülmektedir.Fiili tespitlerde, Kuruma bildirimi yapılmamış sigortalının en fazla tespitinyapıldığı tarihten önceki bir yıllık süreye ilişkin kısmı dikkate alınmasıuygulamasının, saptanan çalışma süresinin yeterli ve inandırıcı delil bulgularlaortaya konulması halinde dikkate alınacağına dair düzenlemeninkayıtdışı çalıştırılanları kayıtdışında kalmaya mahkum etmek olduğu vesigortalı tescilini imkansız hale getirdiği belirtilmiştir. Gerçekten de; fiilitespit yapmaya yetkili Kurum denetim elemanları ile kontrolle görevli memurları,1086 sayılı HUMK da sayılan delillerden yemin verdiremediklerine,bilirkişi atamadıklarına, kesinleşmiş mahkeme kararı olmadığına, ücretlerçekle ve senetle ödenmediğine ve işçiler herhangi bir kayıt tutmadıklarınagöre, “yeterli ve inandırıcı delil” sigortalının da müdahale edemediğibir yıldan fazla süreler için işveren kaydı olacaktır, ki; yasal defterlerdeişçi adına bir kayıt yapılmadığına göre, geriye çalışmanın ücret ödenmesiyönüyle tespiti adına işverence her zaman düzenlenmesi mümkün ücretbordroları kalmaktadır 7 .IV .2-KAYDEN TESPİT5510 sayılı Kanunun 86.maddesi yedinci fıkrasında, “… işyeri kayıtlarındanişyeri kayıtlarından yapılan tespitlerden … çalıştığı anlaşılan sigortalılaraait olup, bu Kanun uyarınca Kuruma verilmesi gereken belgelerinyapılan tebligata rağmen bir ay içinde verilmemesi veya noksan verilmesihalinde, bu belgeler Kurumca re’sen düzenlenir ve muhteviyatı sigortaprimleri Kurumca tespit edilerek işverene tebliğ edilir…” hükmüne yerverilmiştir. Sözkonusu kanun hükmü “ilk görüş karinesi” ile de paralelliktaşımaktadır.İl görüş karinesi ise beyanname, defter ve belge düzenine uygun bulunanişlemin, aksi ispatlanmadığı sürece gerçek durumu yansıttığının kabulüolarak adlandırılmaktadır. Buna göre; bir adi karine olarak ilk görüş karinesininaksini iddia eden taraf ispatlamakla yükümlü olup, işverencedüzenlenen defter ve belgeler aksi kanıtlanıncaya kadar delil kabul edilecektir.Belirtelim ki; defter ve belgelerin gerçek durumu yansıtmadığınınidarece ispatlanması halinde “defter ve belgelerin doğruluğu hakkındakiilk görüş karinesi” yerini “idarece yapılan takdirin doğruluğu karinesi”nebırakacaktır. 8Kurum denetim elemanları ve kontrol memurları ile kamu idarelerinin denetimelemanlarınca, işverene ait kayıt ve belgelerden, işyerinde sigortalısayılmayı gerektirir şekilde çalıştığı halde sigortalı işe giriş bildirgesi verilmemişsigortalıların tespit edilmesi de mümkündür. Bu tespitlerde de7 GÜNAY, Serdar: “Sigorta Hakkına Bürokrasi Tırpanı”, E-Yaklaşım, Mayıs 2004, S:108 GÜNAY, Serdar: “İlk Görüş Karinesi ve Sosyal Güvenlik Hukukundaki Yeri”, E-Yaklaşım, Ekim 2007, S:51Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 205