5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzeresigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır. Öteyandan, işverenler, sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası için kendisinedüşen yükümlülükler nedeniyle, sigortalıların ücretlerinden herhangi birkesinti yapamazlar.(5510/98-1)Şunu da belirtelim ki; ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyleprime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancınadahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılmasınedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takipeden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalansonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. (5510/80-1-d)Kanunda ayrıca başka bir noktaya da dikkat çekilmiş ve bu konuda ki tartışmasona erdirilmiştir: Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerinceveya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden,sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığıveya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82. maddehükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu enson ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıdabelirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonunakadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve102.madde hükümleri uygulanmaz.(5510/80-1-d) Aşağıda bu niteliktekiücret ve ödemeler açıklanmaya çalışılmıştır.II .2 – Sigortalıların hak ettikleri ücretlerSigortalıların o ay için hak ettikleri ücret prime esas kazançtır. Ücretinödenmesi önemli değildir. Önemli olan hak edilmesidir. Ücret ekleri ile birbütündür. Bu yanı ile de ücret eklerinden de prim alınır.İş sözleşmesinin gereği olarak işçinin iş görme borcunun karşılığın işvereninücret ödeme borcudur. 1982 Anayasası 18.maddesinde, “Hiç kimsezorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.” demek suretiyle ücret ödenmeksizinçalışmayı kesin olarak yasaklamıştır. Yine Anayasanın 55.maddesinde,“Ücret emeğin karşılığıdır. Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletlibir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal haklardan yararlanmaları içingerekli tedbirleri alır.(…)” hükmüne yer verilmiştir.Ücret ise 4857 sayılı İş Kanununun 32.maddesinde; “Genel anlamda ücretbir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafındansağlanan ve para ile ödenen tutardır. (…) Ücret en geç ayda bir ödenir. İşsözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadarindirilebilir.(…)” şeklinde tanımlanmıştır.Esasen ücret iş sözleşmesinin zorunlu bir unsuru olup sözleşmede kendiliğindenmevcuttur. Zira, iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak işgörmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan230Yeni Sosyal Güvenlik UygulamasıAnkara SMMMO