5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

kili, işyeri sahibi, alt işveren veya sigortalıyı devir alan işveren ile düzenlenecektutanakla da istenebilir.(SSİY/114-4) Yapılacak tebligata rağmen,15 gün ya da haklı bir sebep ileri sürülerek yazılı istekte bulunulması veyabu durumun ilgililerin şahsen başvurusu ile bir tutanakla tespiti üzerineverilen mehil süresi içinde ibraz edilmeyen defter ve belgelerin daha sonraibraz edilmesi hâlinde de gerekli inceleme yapılır. (SSİY/114-5)İşveren, işyeri sahibi, işveren vekili, alt işveren veya sigortalıyı devir alanişveren tarafından haklı bir sebep ileri sürülerek istenilen mehil süresi, ilgilidenetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurca belirlenir ve ilgiliyeyazılı bildirilir. Zamanaşımının söz konusu olduğu hâllerde mehil süresineilişkin istekler kabul edilmez. (SSİY/114-6) Defter ve belgelerin ibraz edilmeyeceğiveya mevcut olmadığı işveren, işyeri sahibi, işveren vekili, altişveren veya sigortalıyı devir alan işveren tarafından yazılı olarak bildirildiğiya da bu durum ilgili denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurcabir tutanakla tespit edildiği takdirde, ilgililere defter ve belgelerin ibrazıhususunda ayrıca tebligat yapılmaz.(SSİY/114-7)III .2 –DEFTER VE BELGELERİN KAYBOLMASIDefter ve belgelerini 10 yıl süreyle saklamak ve istendiğinde ibraz etmekyükümlülüğü bulunan sigortalı çalıştıran tacir, bu defter ve belgelerinimücbir sebeplerin 4 varlığı halinde ve zayii olmaları sebebiyle istendiğindeyetkili makamlara ibraz edemeyebilir. Kayıt ve belgelerin süresinde ibrazınaengel teşkil edecek olan yangın, yer sarsıntısı, su baskını ve benzeridoğal afetlerde de sosyal sigorta uygulamaları açısından idari para cezasıuygulanmayacak olmakla birlikte, ibraz edememenin tacir aleyhine sonuçdoğurmaması için bu durumların belgelenmesi gerekmektedir.Gerçekten de ticari defter ve belgeler yangın, yer sarsıntısı, su baskını vebenzeri doğal afetler nedeniyle zayi olabileceği gibi çalınabilirde. İşte bugibi durumlarda tacir, ziyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içerisindeticari işletmesinin bulunduğu yerin ticaret mahkemesinden, bu mahkemeyoksa ticari davalara bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesindenkendisine, defter ve belgelerinin kullanılamaz hale geldiğini ya da kaybolduğunubelgeleyen bir karar vermesini isteyecektir. Bu 15 günlük süre isehak düşürücü süredir ve hakim tarafından da uzatılamaz.Örneğin, deprem su baskını nedeniyle defterler kullanılamaz hale gelmişsemahkemece bu durum yerinde tespit edilecek ve bu konudaki bilirkişi raporuzayii ile ilgili davada delil olacaktır yada yangında itfaiyenin tuttuğututanak ve defterlerin varsa kalan kısımlarının tespiti gerekecektir. 5 Hırsızlıkolaylarında ise polis tutanakları faydalı olacaktır.4 Sosyal sigorta uygulamaları açısından mücbir sebep sayılan haller, SSK Genel Müdürlüğü’nün 21.02.1994 tarihlive 16-74 Ek sayılı Genelgesinde detaylı olarak açıklanmıştır.5 SANLI, Erdal:”Ticari Defterlerin Zayii”, Maliye ve Sigorta Yorumları Dergisi, S.363, s.107-109368Yeni Sosyal Güvenlik UygulamasıAnkara SMMMO