5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

IV .2 .2 – Cumhuriyet sonrası dönemCumhuriyetin ilanından 1945 yılına gelinceye kadar Türkiye’de bir sosyalgüvenlik siteminin örgütlenmediğini görmekteyiz. Bu tarihe kadar oluşturulmasıdüşünülen sosyal güvenlik sisteminin ilkelerini ortaya koyan çeşitliyasalar çıkarılmış; bunun yanı sıra kapsadığı riskler sınırlı olan emeklilikve yardımlaşma sandıkları oluşturulmuştur.Cumhuriyetin ilanından sonra değişik iş ve meslek grupları için çok sayıdasandık kurulmuştur. Bu sandıklardan bir kısmını, 1926 tarihli ve 895 sayılıKanunla kurulan İmalatı Harbiye Teavün ve Sigorta Sandığı (1939’da 3575sayılı Kanunla adı Askeri Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı olarakdeğiştirilmiş ve 23.01.1968 tarihli ve 991 sayılı kanunla Sosyal SigortalarKurumuna devredilmiştir), 1934’te 2454 sayılı Kanunla kurulan DDY veLiman İşletme İdaresinin Memur ve Müstahdemleri Tekaüt Sandığı da991 sayılı kanunla 1968 yılında Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilmiştir.1935’te PTT Telgraf ve Telefon İdaresi Biriktirme ve Yardım SandığıNizamnamesi, 1937’de 3137 sayılı Kanunla Deniz Yolları ve Akay İşletmeleriyleFabrika ve Havuzlar İdareleri Memur ve Müstahdemleri TekaütSandığı, 1937’de 3202 sayılı Kanunla T.C. Ziraat Bankası Memurları TekaütSandığı, 1938’de Emlak ve Eytam Bankası Memurları Tekaüt Sandığı,Merkez Bankası Memurları Tekaüt Sandığı, Devlet Hava Yolları, UmumMd. Memur ve Müstahdemleri Tekaüt Sandığı gibi biçimde sıralamakmümkündür.Kadın işçiler ve çocuklar için koruyucu hükümler içeren Umumi HıfzıssıhhaKanunu 1930 yılında çıkarılmıştır. 1936 tarih ve 3008 sayılı İş Yasası ileTürkiye’de ilk kez sosyal sigortaların kurulması öngörülerek, sosyal güvenliğinilkeleri belirlenmiştir.3008 sayılı İş Kanununa dayanılarak çıkarılan, 07.07.1945 tarihinde kabuledilen ve 01.07.1946 tarihinde yürürlüğe konulan 4772 sayılı “İş KazalarıylaMeslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanunu” ile mesleki risksigortası ortaya konulmuştur. 1949 yılında çıkarılan 5417 sayılı Kanunla01.04.1950 tarihinde uygulamaya konulan “İhtiyarlık Sigortası Kanunu”,5752, 5937, 6391, 6708 sayılı Kanunlarla 1952, 1954, ve 1956 yıllarında yapılandeğişikliklerden sonra, 01.06.1957 tarihinde yürürlüğe giren 6900sayılı ”Maluliyet, İhtiyarlık ve Ölüm Sigortaları Kanunu” ile tamamenyürürlükten kaldırılmıştır. 1959 yılında yapılan son değişiklikten sonra01.03.1965 tarihinden kısa vadeli sigorta kollarını da kapsayan, 506 sayılı“Sosyal Sigortalar Kanunu” metni içerisinde müstakil bölümler halindeyer almıştır.Kısa vadeli sigorta kolu olan Hastalık ve Analık Sigorta Kolları da, 5502sayılı “Hastalık ve Analık Sigortası Kanunu” ile 01.03.1951 tarihinden itibarenuygulamaya konulmuş, uygulama alanı sigortalılar yönünden za-10Yeni Sosyal Güvenlik UygulamasıAnkara SMMMO