5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

I –SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMIİnsanların sosyal güvenliğe duyduğu ihtiyaç insanlık tarihi kadar eskidir.Yaşanılan dönemler, sosyal ve ekonomik yapı, dini inançlar sosyal güvenliğinkarşılanmasında belirleyici ve yol gösterici olmuştur. Başlangıçta aileiçi yardımlaşmadan, ortaçağda mesleki dayanışmaya kadar uzanan süreç,Sanayi Devrimi ile noktalanmıştır. Sanayi Devrimi sonrasında ise aile içi vemesleki dayanışma/yardımlaşmanın etkisi tamamem sönümlenmemeklebirlikte azalmış; ortaya çıkan boşluk 19.yy. sonlarında, devlet anlayışındakideğişime de paralel olarak, modern sosyal sigortalarca doldurulmayabaşlanmıştır.Günümüzde sosyal güvenliğin herkesçe kabul edilebilir bir tanımını yapmakdeğişik sebeplerle zor görünmektedir. Bunun başında da devlet anlayışındakidönüşüm fikri gelmektedir. Gerçektende 80’lerden itibaren yükselenyeni liberal dalga ekonomik ve sosyal alanda, mevcut görüş, düşünüşve kurumsal yapılanmaların, Yeni Dünya Düzeni(YDD) ve Globalizm adınagözden geçirilmesini, açıkçası “serbestleşmeyi” bir kez daha gündemegetirmiştir.Yükselen bu dalga, ekonomik liberalizmi ve ticaretin serbestleştirilmesiniöne çıkarırken doğal olarak devletin fonksiyonlarının yeniden tanımlanmasınıda gündeme getirdi. Öne sürüldüğüne göre devlet, adalet, savunma,diplomasi gibi “asli” fonksiyonlarına geri dönmeli, ekonomik yaşamdaüretici bir birim olarak yer almamalıdır. Yani, kamunun elindeki iktisadiişletmeler özelleştirilecek ve devlet piyasalara müdahale etmeyip sadecedenetleyici olacaktır.Devletin fonksiyonlarının yeniden tanımlanması “gereğinin” sonucuolarak da sosyal devlet-refah devleti kavramı da tartışılmaya başladı. Buçerçevede devletin kimi sosyal yükümlülüklerinden sıyrılması gündemegeldi. Kamusal bir hizmet olarak sosyal güvenlik hizmeti sunan devletinbu hizmeti sunmasının sınırları da tartışılır oldu. Öyle ki, sosyal güvenlikhizmetinin dahi özel fon kuruluşları tarafından verilebileceği ifade edilmeyebaşlandı.Özellikle Türkiye’deki tartışmalarda “Şili örneği” üzerinde duruldu. Yakınzamanda, 1999 yılında “Sosyal Güvenlik Reformu” adlandırması çerçevesindeülkemiz sosyal güvenlik sisteminde önemli değişikliklere gidildi.Bunu, yaklaşık üç yıldır süren tartışmaların ardından 2006 yılındaki “SosyalGüvenlik Reform Yasaları” izlemiştir. Esasen, sözkonusu değişikliklerin,uluslar arası kuruluşların politika önerileri ve bir Meclis Kararı olarakPlan hedefleriyle de uyum içerisinde olduğunu söyleyebiliriz.Belirtelim ki; sosyal güvenlik deyimi, genellikle sosyal güvenlik politikalarıile sosyal güvenlik sistemlerini kapsayacak biçimde incelenmektedir.Sosyal güvenlik politikaları, sosyal korumanın amaç ve hedefini; sistem-Ankara SMMMOYeni Sosyal Güvenlik Uygulaması 3