5502 ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre - asmmmo

Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik 18 hükümleri gereği, yetkili idarelerolan il özel idaresi, büyükşehir belediyesi, ilçe veya ilk kademe belediyesiile organize sanayi bölgesi tüzel kişiliği tarafından yapılmaktadır. Yönetmeliğin6.maddesine göre ise, yetkili idarelerden usulüne uygun olarakişyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz.Diğer taraftan İş Kanunu kapsamındaki sanayiden sayılan işlerde 10 vedaha fazla kişinin çalıştığı işyerleri, tehlikeli kimyasal maddelerin üretildiği,kullanıldığı ve depolandığı işyerleri ile inşaat ve maden işyerleriile taş ocaklarının sabit tesisleri için İşyeri Kurma İzni ve İşletme BelgesiAlınması Hakkında Yönetmeliğin 19 5 ve 6.maddeleri gereğince Çalışma veSosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili Bölge Müdürlüğünden kurulmaya başlamadanönce kurma izni alınması, kurma iznine esas teşkil eden belgelereuygun olarak kurulmuş olan işyerlerine ise işletilmeye başlanılmadan önceişletme belgesi alınması zorunludur.IV– ÇALIŞMASI YASAK OLANLARIN SİGORTALILIĞIYukarıda yer verdiğimiz üzere bazı kimselerin belirli koşullar altında çalıştırılmalarıyasaklanmıştır. Bu yasakların birer sağlık ve sosyal politikatercihi olduğunu söyleyebiliriz. Yasaklar ağırlıklı olarak belli yaşın altındaolanlarla ilgilidir. Kimi zamanda bazı işlerde çalışmalar yasaklanmıştır.Şüphesiz işyerinin açılmasına izin verilmediği halde açılarak bağımlı olarakçalıştırma ve bağımsız çalışma hallerinde sözkonusu olabilmektedir.Bütün bu yasaklamalara rağmen, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında 20 ,“yaşı ve kadın oluşu gibi sebeplerle herhangi bir işte çalışması yasak bulunanişçinin yasağa rağmen çalıştırılmış olması halinde işçi sayılacağınave bundan dolayı işçi sigortaları kanunlarının işçilere tanıdığı haklardanistifade edeceğine” hükmolunmuştur. Esasen yasaklara aykırı çalıştırmahalinde, yapılan hizmet akitlerinin kesin hükümsüz olduğu kabul edilmektedir.Böylece, sigortalılık ilişkisinin temelini teşkil eden hizmet sözleşmesininkanuna aykırılığının tespiti halinde, sigortalılık ilişkisi, geçmişeetkili olarak değil ancak geleceğe etkili olarak sona ermiş sayılacaktır.Öte yandan bu Karara göre, yaş küçüklüğü, işin ağır ve tehlikeli işlerdenolması gibi iş akdi yapma yasaklarına rağmen taraflar arasında bir sözleşmekurulmuşsa, iş ve sosyal sigorta yasalarının işçiyi koruma amacınauygun olarak ve işçiyi koruyucu bir kuralın korunmak istenen kimseninaleyhine sonuçlar verecek şekilde yorumlanamayacağı için sözleşmeningeçersizliği geriye yürütülemeyecektir. 21 Dolayısıyla çalışması ya da çalıştırılmasıyasaklanmış olmakla veya ruhsatlandırılmamış olmakla birliktebağımlı veyahutta bağımsız olarak çalışanlar bu sürede sigortalı sayılacak-18 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.19 17.12.2004 tarih ve 25673 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.20 Y.İBK, 18.06.1958, E:20, K:9(30.09.1958-10020 RG); AKYİĞİT, Ercan; Hizmet Akdinin Kesin Hükümsüzlüğü veİptal Edilebilirliği, Kazancı Yay. İstanbul 1990, s:81-82; KARADENİZ, Oğuz; KARADENİZ, Hülya K.: “KanunlarcaYasaklanmış İşlerde Çalıştırılan Kimselerin Sosyal Güvenlik ve Vergi Uygulaması Karşısındaki Durumu”, SosyalGüvenlik Dünyası, Mart-Nisan 2003, S:18, s:11-1321 EYRENCİ, Ö; TAŞKENT, S; ULUCAN, D: Bireysel İş Hukuku, Legal Yayıncılık, İstanbul 2005, s:8988Yeni Sosyal Güvenlik UygulamasıAnkara SMMMO