19.05.2013 Views

refranes en el calendario. propuesta de análisis y clasificación de ...

refranes en el calendario. propuesta de análisis y clasificación de ...

refranes en el calendario. propuesta de análisis y clasificación de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ENERO AGROMETEOROLOGÍA / EL PAN-VIII 126<br />

5-LOS TRUENOS (2)<br />

03 A1.3a.05/01 (CONTINUACIÓN)<br />

11<br />

EN (A1c) Cuando <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero si<strong>en</strong>tas tronar,<br />

+<br />

apuntala <strong>el</strong> granero y <strong>en</strong>sancha <strong>el</strong> pajar<br />

-<br />

A. No obstante todo lo dicho, <strong>en</strong> francés <strong>en</strong>contramos tanto S'il ne pleut pas <strong>en</strong> janvier, Paysan,<br />

étaie (apuntala) ton gr<strong>en</strong>ier (C<strong>el</strong>lard/Dubois: 10); como S'il pleut <strong>en</strong> janvier, Paysan, étaie ton gr<strong>en</strong>ier<br />

(CAS-F: 11). ¿Han pervivido, <strong>en</strong> paremias como estas, dos tradiciones <strong>de</strong> algún modo<br />

conciliables? ¿O estas fluctuaciones han nacido <strong>en</strong> <strong>el</strong> proceso <strong>de</strong> transmisión por haberse<br />

<strong>de</strong>jado <strong>de</strong> <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r o <strong>de</strong> dar vali<strong>de</strong>z a la única forma g<strong>en</strong>uina?<br />

4/1 Los tru<strong>en</strong>os <strong>de</strong> Enero promet<strong>en</strong> gran<strong>de</strong>s vi<strong>en</strong>tos, y abundancia <strong>de</strong> los frutos <strong>de</strong> la tierra.<br />

Pablo <strong>de</strong> Mera, Tratado d<strong>el</strong> computo g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> los tiempos conforme a la nueua reformación, Art.<br />

CLXXIX: «De los tru<strong>en</strong>os por los doze meses d<strong>el</strong> año, autor Leopardo <strong>de</strong> Austria», 1614.<br />

F. RM1: 38, n.º 151 = RM2: 91 = MK: 61615.<br />

V/1 Si <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero si<strong>en</strong>tes tronar, <strong>en</strong>sancha <strong>el</strong> granero y agranda <strong>el</strong> pajar (RM2: 458). [l, m]<br />

G. Localizado <strong>en</strong> Jaén (GO: 185, n. 21).<br />

V/2 Si tru<strong>en</strong>a <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero, apontona* <strong>el</strong> granero (RM2: 471 = MK: 61616). [r, l]<br />

* Apontonar: colocar (Es asturianismo. El s<strong>en</strong>tido es <strong>el</strong> mismo <strong>de</strong> “apuntalar” preparar <strong>el</strong><br />

granero para la futura cosecha).<br />

G. Localizado <strong>en</strong> Olba (Teru<strong>el</strong>).<br />

V/3 Tru<strong>en</strong>os <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero, agrandan <strong>el</strong> granero (CAS: 13). [t]<br />

V/4 Tru<strong>en</strong>os <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero, <strong>en</strong>sancha <strong>el</strong> pajar y apuntala <strong>el</strong> granero (CAS: 13). [t]<br />

V/5 Tru<strong>en</strong>os <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero, <strong>de</strong>socupa tu granero (REMA: 93). [t]<br />

V/6 Si <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero oyes tronar, saca la paja fuera d<strong>el</strong> pajar (REMA: 93). [t]<br />

G. Se consi<strong>de</strong>ra como presagio <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>a cosecha que tru<strong>en</strong>e este mes, sin embargo, se<br />

consi<strong>de</strong>ra perjudicial que tru<strong>en</strong>e <strong>el</strong> mes sigui<strong>en</strong>te (REMA: 93).<br />

V/7 Los tru<strong>en</strong>os <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero ll<strong>en</strong>an <strong>el</strong> granero (RAN: 82). [t]<br />

G. Localizado <strong>en</strong> Los Blázquez (RAN: 82).<br />

V/8 Tru<strong>en</strong>os <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero, <strong>de</strong>sanchan* <strong>el</strong> granero (RAL: 45). [t]<br />

G. Recogido <strong>en</strong> Taberno RAL: 45<br />

* Desanchar: Por <strong>en</strong>sanchar, (n. 18, RAL: 45).<br />

03 A1.3a.05/02 1 2 P 2 20<br />

11<br />

EN (A1c) A como tru<strong>en</strong>a <strong>en</strong> <strong>en</strong>ero,<br />

+<br />

se come <strong>el</strong> pan al año v<strong>en</strong>i<strong>de</strong>ro<br />

-<br />

G. Vana cre<strong>en</strong>cia d<strong>el</strong> vulgo. El campesino osunés a qui<strong>en</strong> oí <strong>el</strong> refrán añadía explicándolo: “este<br />

año (1894) ha tronado a cinco (<strong>el</strong> día 5 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero), y se ha <strong>de</strong> comer <strong>el</strong> pan a cinco perros<br />

gordos (50 céntimos <strong>de</strong> peseta).” ¡Con que si no llega a tronar hasta <strong>el</strong> 31 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero...! (RM2:<br />

5).<br />

A. De acuerdo a la interpretación d<strong>el</strong> campesino osunés <strong>el</strong> tru<strong>en</strong>o se valora positivam<strong>en</strong>te, ya<br />

que la tardanza <strong>en</strong> su aparición da lugar a que este se <strong>en</strong>carezca. Por tanto, mi<strong>en</strong>tras antes<br />

tru<strong>en</strong>e más asequible será <strong>el</strong> precio d<strong>el</strong> pan <strong>en</strong> al año v<strong>en</strong>i<strong>de</strong>ro a causa <strong>de</strong> su abundancia. Ver<br />

<strong>el</strong> refrán n.º 3.<br />

F. RM2: 5 = MK: 61613.<br />

1110

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!