19.05.2013 Views

refranes en el calendario. propuesta de análisis y clasificación de ...

refranes en el calendario. propuesta de análisis y clasificación de ...

refranes en el calendario. propuesta de análisis y clasificación de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ENERO CRONOLOGÍA POPULAR-III<br />

Ord<strong>en</strong> y duración d<strong>el</strong> mes<br />

RELACIÓN DE ENTRADAS<br />

MEDICIONES Y CÓMPUTOS (1)<br />

1-EL PRIMER MES DEL AÑO<br />

03 B1.2.01/01 Enero, <strong>el</strong> mes primero<br />

03 B1.2.01/02 Enero es <strong>el</strong> mes primero; si vi<strong>en</strong>e frío, es bu<strong>en</strong> caballero<br />

03 B1.2.01/03 Enero es <strong>el</strong> mes primero, y abril, <strong>el</strong> que abre <strong>el</strong> chiquero<br />

1111<br />

03 B1.2.01/01 1 1 A 2 20<br />

EN (A1c)<br />

F. GI: 1782.<br />

Enero, <strong>el</strong> mes primero<br />

03 B1.2.01/02 03 A1.1.01/02 1 1 P 2 20<br />

03 A1.1.03/03 03 A1.3.02/01 03 A1.3.04/02<br />

EN (A1c) Enero es <strong>el</strong> mes primero; si vi<strong>en</strong>e frío, es bu<strong>en</strong> caballero<br />

A. Este refrán, como <strong>el</strong> n.º 1 y 3, se refiere a la posición que ocupa <strong>en</strong>ero <strong>en</strong> <strong>el</strong> cal<strong>en</strong>dario.<br />

Recuér<strong>de</strong>se, por otra parte, que <strong>en</strong> <strong>el</strong> Libro <strong>de</strong> bu<strong>en</strong> amor los meses <strong>de</strong> invierno, que allí se<br />

correspond<strong>en</strong> con los <strong>de</strong> noviembre, diciembre y <strong>en</strong>ero, aparec<strong>en</strong> personificados como tres<br />

caballeros (Arcipreste <strong>de</strong> Hita, Libro <strong>de</strong> bu<strong>en</strong> amor, estrofas 1271-1277) (Cf. EL CLIMA/ El<br />

tiempo estable - El “bu<strong>en</strong> tiempo”-1, 2-3 y 6, don<strong>de</strong> la palabra “caballero” se r<strong>el</strong>aciona con<br />

<strong>en</strong>ero). También <strong>en</strong> algunas otras l<strong>en</strong>guas romances se alu<strong>de</strong> a <strong>en</strong>ero con <strong>el</strong> término<br />

“caballero”, como <strong>en</strong> la catalana La neu, al g<strong>en</strong>er, | s'asseu com un cavaller; | al febrer, | fuig com un<br />

ca llebrer (La nieve, <strong>en</strong> [<strong>el</strong>] <strong>en</strong>ero, | se asi<strong>en</strong>ta como un caballero; | <strong>en</strong> [<strong>el</strong>] febrero, | huye<br />

1111<br />

1111<br />

como un perro lebr<strong>el</strong>).<br />

Ya <strong>en</strong> estas primeras estrofas aparec<strong>en</strong> claros contactos <strong>en</strong>tre la versión d<strong>el</strong> Arcipreste y la<br />

tradición d<strong>el</strong> refranero. La i<strong>de</strong>a, apar<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te literaria, <strong>de</strong> llamar caballeros a los meses<br />

iniciales, la <strong>en</strong>contramos <strong>en</strong> los <strong>refranes</strong> aplicada especialm<strong>en</strong>te a <strong>en</strong>ero.<br />

Manu<strong>el</strong> Criado <strong>de</strong> Val, Teoría <strong>de</strong> Castilla la Nueva, 1969, p. 223.<br />

Tres cavalleros comían, todos a un tablero,<br />

as<strong>en</strong>tados al fuego, cada uno señero.<br />

Juan Ruiz, Libro <strong>de</strong> bu<strong>en</strong> amor, estrofa 1271 (En alusión a los meses invernales).<br />

03 B1.2.01/03 09 1 1 C 2 20<br />

EN (A1c)<br />

AB (A1c)<br />

Enero es <strong>el</strong> mes primero, y abril, <strong>el</strong> que abre <strong>el</strong> chiquero<br />

A. Si <strong>en</strong>ero es la puerta d<strong>el</strong> año, abril es la <strong>de</strong> los festejos taurinos: Bi<strong>en</strong>v<strong>en</strong>ido sea abril[,] que trae las<br />

llaves d<strong>el</strong> toril (RE: 87).<br />

F. MK: 59998 (Es refrán <strong>de</strong> su propia aportación).<br />

03 B1.2.02/01<br />

2-LA DURACIÓN DEL MES<br />

02 1 1 A 2 20<br />

EN (A1c)<br />

DI (A1c)<br />

Diciembre y <strong>en</strong>ero, treintaiuneros<br />

F. http://www.augustobriga.net/memoria/REFRANES.htm<br />

321<br />

1305

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!