Werke. Kritische Gesamtausgabe. [Hrsg. von J.K.F. ... - Maarten Luther

Operationes in Psalmos. 1519—1521. 595Intel- miilta hebraeae linguae nomiiui, quae potentiam sive virtiitemsignificant, duo hoc versu observata mihi sunt, 'oz' et 'gibura', qnorum priusproprie vim sen naturalem virtutem, qua quaelibet res potens est in suogenere, significat. Hanc graecus interpres 'dynamin"" aliquoties, sed non con-5 stanter reddit, latiuus et ipse ineonstans frequentius 'virtutem^, Alemanice'crafft'. Hoc modo de viribus seu virtutibus gemmarum, metallorum, herbarumaliarumque rerum loquimur. Sic ps. 45. 'Deus uoster refugium et W 46, 2.virtus'. Et Paulus 1. Cor. 1. Christum appellat virtutem dei. Et Ro. l.li-^n\]'il'Euangelium virtus dei est in salutem omni credenti'. Kursus Daniel. 8. de Snn. 8,' 23.10 Antichristo 'stabit rex fortis faciebus", idest cuius virtus et totum (quodaiunt) posse erit in faciebus, non in armis nee verbo, sed in specie, pompaet externa conversatione et superstitione, quod Hieronymus vertit 'rex impudensfacie'.Ex quo patet, quod virtus dei hoc loco ea est, qua in sanctis suis per15 spiritum potens est, per quam omnia possunt sancti, quaecunque possunt,cum sit eorum haec velut naturalis et verbo dei ingenita virtus sicut calorigni et lapidi gravitas et similia. Sic 2. Cor. ulti. de Christo 'Qui non in-2. Sor. 13,3.firmatur in vobis, sed potens est in vobis', Ephe. 3. *Ei qui potens estep^. 3, 20.facere omnia superabundanter, quam petimus aut intelligimus', hoc est ei, qui2ü vim et virtutem habet, seu cuius proprium est facere plusquam petimus autintelligimus. Non enim arbitrii, sed naturae modum in deo commendat,quando dicit 'Ei qui potens est^, unde nee verbum 'posse' respondet apudlatinos huic vocabulo, cum ad contingentiam seu arbitrium, ut graecis'exusia sua' sepius referatur. Multo minus recte versum est, ubi pro Tortitu-25 dine' vertitur, ut ps. 23. 'Dominus fortis, dominus potens in prelio'. Forti- ^1- 24, 8.tudo enim aliquid impetus et concitatioris animi ultra virtutem illam naturalemimportat. At haec virtus quietam illam et genuinam rerum vim, quavelut sponte sua omnia possunt et faciunt, quae suae naturae conveniunt,significat, ut sie virtus dei significet totum, quod nos sumus et possumus,30 illius dono nos posse. Sic B. virgo 'Fecit mihi magna, qui potens est',idest cuius sunt omnes omniuni vires.i^iu-. 1, 49.'Gibura' vero alterum verbum, quod graecus aliquoties nee male 'dynastiam',latinus 'potentatum' reddit ut psalmo praecedente 'In potentatibus $f. 20, 7.Salus dexterae eius\ Ps. ultimo 'Laudate eum in firmamento virtutis', idest $f- 150, if.35 viribus eins. 'Laudate eum in virtutibus eins", idest dynastiis eins, addominium spectat, Almanice 'macht'. Sic Gen. 10. 'Iste cepit esse 'gibor' ini.anof. 10,8.terra', idest 'potens', ut Hieronymus transtulit. Et iterum 'Hie fuit 'gibor'venator corara domino', idest coepit dominari aliis robustus venator. Latinaenim vocabula, robustus, fortis, potens, fere sunt impetuosiora et ferociora,40 quam ut his verbis hebraeis compouantur, sicut congruit ferreo illi imperio1 li^brQQ A 3 jiropriq A 4 interpraetes A T» AlemanicQ A 36 Almaiiic^ A38*