inostrani kapital kao faktor razvoja zemalja - Ekonomski fakultet u ...

216
3.1. Istorijska metoda
Istorijska premija rizika zemlje se dobija na osnovu prinosa akcija ili
obveznica koji su promenljivi u vremenu. Njena standarna devijacija može biti
toliko velika da ovaj prilaz čini neupotrebljivim. Uopšteno, izračunavanje ERPa je
složen proces, naročito na nerazvijenim tržištima ili tržištima u razvoju. Pre svega,
nedostatak kvalitetnih serija podataka onemogućuje precizno određivanje potrebnih
parametara.
Klasični metod koristi procenu jednostavnog proseka najdužih dostupnih
vremenskih serija razlika tržišnog prinosa diversifikovanog portolia i nerizične
stope prinosa. Ova metoda podrazumeva stacionarnost ERPa. Kao prinos tržišnog
portfolia može se koristiti odgovarajući indeks cena akcija. Opšti indeks cena
akcija je bolji izbor u odnosu na selektivni indeks koji se bazira na akcijama kojima
se najviše trguje. U tom smislu, na našem tržištu Belexfm indeks je bolji izbor od
Belex15. Problem sa korišćenjem opštih indeksa cena akcije leži u činjenici da se
ovi indeksi ne prilagođavaju isplati dividendi. Pored toga, Belexfm ne vrši
prilagođavanje ni za broj akcija koje se nalaze u slobodnom prometu.
Za dobijanje ERPa potreban je i podatak o visini nerizične stope prinosa.
Uobičajan izbor je kamatna stopa na obveznice Centralne banke. Ovde se ponovo
javlja problem nedovoljne dužine vremenskih serija na nerazvijenim i tržištima u
razvoju. Kao zamena se mogu koristiti najduže depozitne kamatne stope
denominovane CPI indeksom. Ovo ipak nije realna kamatna stopa, ali je visoko
korelisana sa njom. Još jedan problem kod primene istorijske metode nastaje kada
u posmatranom periodu nastaju velike fluktuacije pri kojima standardna devijacija
čini ERP dosta nepreciznim i gotovo neupotrebljivim. Takođe, može se pojaviti i
problem vremenske stabilnosti ERPa.
Internacionalni CAPM model
3.2. CAPM modeli
Ovaj model podrazumeva kompletnu tržišnu integraciju, tako da postoji jedna
globalna cena rizika. Ako se rizik valute može diversifikovati, cena akcije
kompanije j se može izraziti kao:
kj = rf + βj,world×ERPworld
gde je rf očekivani prinos na nerizičnu hartiju, βj,world predstavlja beta koeficijent
kompanije (prema svetskom tržišnom portfoliu), a ERPworld je globalna cena
nediversifikovanog rizika. Osnovni problem leži u pretpostavci perfektne
integracije tržišta kapitala što je nerealistično za tržišta u razvoju [7,8].
The country-spread model