inostrani kapital kao faktor razvoja zemalja - Ekonomski fakultet u ...

More documents

Recommendations

Info

Istovremeno, došlo je i do geografske preorijentacije uvoza zemalja u tranziciji. Očekivano, zemlje Evropske unije povećavaju svoj udeo u ukupnom uvozu regiona. Vrednosti uvoza po zemljama za period 1995-2007. date su u tabeli broj 4. 334 Tabela br.4: Uvoz evropskih tranzicionih zemalja iz zemalja EU15 (u milionima evra) 1995. 1998. 2001. 2004. 2007. Albanija 518 555 1078 1171 1610 Bosna i Herc. 158 852 1224 1436 1869 Bugarska 2053 2436 4025 5392 8207 Češka 11657 17214 27674 33277 51997 Estonija 1350 2697 3047 3916 6522 Hrvatska 3739 4421 5492 7385 9253 Mađarska 8731 16863 23878 27974 36930 Litvanija 1021 2395 3412 3938 7182 Letonija 942 1819 2447 2620 4816 Makedonija 880 891 1185 981 1326 Poljska 15315 28207 35682 43475 79248 Rumunija 3795 6300 10522 15149 23608 Slovenija 5178 6773 8472 10180 14089 Slovačka 3194 5809 7959 10764 18569 Sr Jugoslavija 190 1793 2518 Srbija i Crna Gora 3656 Srbija 4659 Izvor: www.worldbank.org/data Slično kao i kod izvoza, uvoz svake zemlje u tranziciji iz Evropske unije raste iz godine u godinu u toku tranzicionog perioda. I ovaj trend se može objasniti velikim brojem filijala TNK u regionu CIE. U velikom broju slučajeva, u ovim filijalama se odvija samo deo proizvodnog procesa, pa se mnogi delovi i poluproizvodi uvoze iz drugih evropskih zemalja. Na taj način, kroz strane direktne investicije, region Centralne i Istočne Evrope postaje integralni deo svetske proizvodne mreže. O tome će biti više reči u sledećem poglavlju. Promene robne strukture i faktorske intenzivnosti spoljne trgovine evropskih zemalja u tranziciji Priliv SDI je pored uticaja na geografsku usmerenost, imao uticaja i na robnu strukturu izvoza ovih zemalja. Pre početka tranzicije zemlje Centralne i Istočne Evrope uglavnom su bile izvoznice sirovina i proizvoda niskog stepena prerade na tržištu zemalja OECD-a. S obzirom da se geografska preorijentacija izvoza zemalja CIE ogledala u smanjenju učešća zemalja u razvoju i zemalja SEV-a, a povećanju učešća razvijenih zemalja, uspeh u promeni strukture izvoza ka većem udelu industrijskih proizvoda i proizvoda višeg stepena prerade još je značajniji. Takva
promena robne strukture izvoza zahteva osavremenjivanje procesa proizvodnje, primenu novih tehnologija, implementaciju novog stila upravljanja i sl. Sve to je obezbeđeno prilivom stranih direktnih investicija. Ne možemo poreći značaj ovog vida priliva kapitala, bez koga navedene promene svakako ne bi bile moguće. Priliv SDI, pored navedenog, omogućio je i pristup distribucionim kanalima matičnih kompanija. To je značajno olakšalo, ako ne i omogućilo pristup razvijenim tržištima. Otvaranjem filijala transnacionalnih kompanija u Centralnoj i Istočnoj Evropi, ovaj region je postao deo svetske proizvodne mreže. Naime, savremene tendencije u svetskoj privredi govore o sve većem dislociranju proizvodnog procesa u različite zemlje, u skladu sa njihovim komparativnim prednostima. Tako se radnointenzivne faze procesa proizvodnje odvijaju u zemljama sa jeftinom radnom snagom, dok se kapitalnointenzivne faze obavljaju u razvijenijim zemljama. Naravno, izvore komparativnih prednosti možemo naći i u obdarenosti prirodnim resursima, razvijenom „ljudskom kapitalu“, dostupnoj tehnologiji itd. U savremenoj svetskoj privredi prateća i komplementarna pojava proizvodne dezintegracije je trgovinska integracija. Delovi, poluproizvodi i sklopovi proizvedeni u jednoj zemlji razmenjuju se sa filijalama istih kompanija u drugim zemljama, gde se proces proizvodnje nastavlja. Značaj ovakve, tzv. unutarfirmske razmene, sve je veći. U 2006. godini njen udeo u ukupnoj robnoj razmeni iznosi preko 35%. Uključivanje u globalne proizvodne mreže uslovljava i povećanje uvoza delova i sklopova koji postaju neophodna pretpostavka za povećanje izvoza. Celokupni proces realizuje se posredstvom transnacionalnih kompanija i njihovih filijala. Ubrzo nakon otpočinjanja tranzicionog procesa i sa prvim rezultatima u privlačenju SDI, industrijski proizvodi postali su nosilac izvozne ekspanzije regiona. Promene robne strukture trgovine zemalja CIE sa EU mogu se uočiti u tabeli br. 5. Možemo uočiti da sve zemlje beleže rast izvoza na tržište Evropske unije u posmatranom periodu. Sa druge strane, uočljiv je i rast uvoza iz EU, što zajedno svedoči o porastu robne razmene između ove dve grupe zemalja. Takođe, možemo zapaziti da su od svih proizvodnih grupa najveće stope rasta izvoza proizvoda višeg stepena obrade, što svedoči o poboljšanju robne strukture izvoza zemalja CIE. Navedene promene u robnoj strukturi trgovinske razmene uticale su na porast učešća intragranske trgovine (IGT) u ukupnoj trgovini ovog regiona sa Evropskom unijom. Udeo IGT u ukupnoj razmeni pokazuje u kom se stepenu trguje proizvodima koji spadaju u istu proizvodnu grupu. IGT je po pravilu visoka između zemalja koje su na sličnom i relativno visokom stepenu privrednog razvoja. Sa druge strane, na nisko učešće IGT u ukupnoj trgovini sa razvijenim zemljama gleda se kao na inferioran položaj zemlje na svetskom tržištu. Podaci o udelu intragranske trgovine u međusobnoj razmeni zemalja CIE i EU u 2001. godini dati su u tabeli br. 6. 335
Page 1:
UNIVERZITET U KRAGUJEVCU EKONOMSKI
Page 4 and 5:
iv Prof. dr Emilija Vuksanović, mr
Page 6 and 7:
vi Doc. dr Vesna Stojanović-Aleksi
Page 8 and 9:
viii Emilija Vuksanović, Ph.D., Vi
Page 10 and 11:
x Edin Ramić, M.Sc. FOREIGN DIRECT
Page 13 and 14:
Prof. Alessio Lokar ∗ Prof. Lubic
Page 15 and 16:
Table 1: FDI Flows to Emerging Mark
Page 17 and 18:
C. FDI in Central and Eastern Europ
Page 19 and 20:
D. Comparison between Russia, Polan
Page 21 and 22:
emain two possible strategies: fore
Page 23 and 24:
If we take into account the UNCTAD
Page 25 and 26:
Economic Variables Unemployment Rat
Page 27 and 28:
2007 and 2008, is about a certain r
Page 29 and 30:
application of fiscal measures, lik
Page 31 and 32:
If in Slovenia, Poland and Russia t
Page 33 and 34:
Prof. Patrizia Tiberi Vipraio ∗ H
Page 35 and 36:
desirable, to accelerate the recove
Page 37 and 38:
To sum up the present discussion, a
Page 39 and 40:
decoding of spilled knowledge etc.
Page 41 and 42:
4. Is there a scope for Development
Page 43 and 44:
‘right’ combination of ‘marke
Page 45 and 46:
Prof. Pece Nedanovski, Ph.D. * Kate
Page 47 and 48:
institutionalists aim at having a w
Page 49 and 50:
esponsible for maintaining the macr
Page 51 and 52:
contact and they have mutual coordi
Page 53 and 54:
Institutions responsible for creati
Page 55 and 56:
procedures and 408.8 days, whereas
Page 57 and 58:
• Supporting the stability and co
Page 59 and 60:
References 1. Nicola Acocella, Econ
Page 61 and 62:
Bigger inflow of FDI as well as str
Page 63 and 64:
Takođe se može primetiti rastući
Page 65 and 66:
narednim godinama znatnije povećao
Page 67 and 68:
pojačaju izvozne potencijale doma
Page 69 and 70:
tabelu 3.). Uprkos tome, očigledno
Page 71 and 72:
Help?, IMF Working Paper wp/05/110,
Page 73 and 74:
attract FDI, but policies have been
Page 75 and 76:
However, larger share of the foreig
Page 77 and 78:
financial intermediation or tourism
Page 79 and 80:
Chart 2: FDI and merchandise export
Page 81 and 82:
The Western Balkan still lack expor
Page 83 and 84:
Appendix: Current account and Trade
Page 85:
Kreiranje institucionalnog okvira z
Page 88 and 89:
78 1. Uvod Sposobnost nacionalne pr
Page 90 and 91:
je cilj kreiranje povoljnih uslova
Page 92 and 93:
spillovere znanja u lokalnoj poslov
Page 94 and 95:
između preduzetnika koji su u proc
Page 96 and 97:
šeme prava intelektualne svojine k
Page 98 and 99:
Šta više, ovo bi moglo da bude je
Page 100 and 101:
90 Tabela 2. Ocena tražnje i ponud
Page 102 and 103:
mogućnosti za razvoj ljudskog kapi
Page 104 and 105:
ANEX: Tabela 1. Stubovi konkurentno
Page 106 and 107:
etter organization and management a
Page 108 and 109:
(preko 1.300 milijardi dolara). Uku
Page 110 and 111:
100 Evropa Belgium France Germany V
Page 112 and 113:
godina. Tu ogromnu količinu uvezen
Page 114 and 115:
niži u odnosu na Češku (3,2 puta
Page 116 and 117:
U cilju stvaranja što povoljnijeg
Page 118 and 119:
klime za dinamičniji rast priliva
Page 120 and 121:
110 "Transparentno finansijsko izve
Page 122 and 123:
112 Emitenti Finansijsko izveštava
Page 124 and 125:
114 Tabela 2 - Međuizveštaji mena
Page 126 and 127:
116 Polugodišnji finansijski izve
Page 128 and 129:
118 Godišnji finansijski izveštaj
Page 130 and 131:
Prof. dr Emilija Vuksanović* Mr Vi
Page 132 and 133:
122 Koncept regulisanja bankarskog
Page 134 and 135:
institucija i zaštiti potrošače.
Page 136 and 137:
njegovih sastavnih delova, određiv
Page 138 and 139:
obelodanjivanja. 39 Ipak se očekuj
Page 140 and 141:
Posle 2000. godine usledile su dram
Page 142 and 143:
finansiranja terorizma, kao i sa dr
Page 144 and 145:
134 8. Ioannou, S., (2006), Complia
Page 146 and 147:
136 Key words: corporate globalizat
Page 148 and 149:
postale kompleksne i raznovrsne mul
Page 150 and 151:
korporativne kulture koja kao rezul
Page 152 and 153:
Kako međunarodni etički kodovi i
Page 154 and 155:
Kompanije u Srbiji, koje su obuhva
Page 156 and 157:
lojalnost klijenata, očuvanje živ
Page 158 and 159:
(vremena, motivacije, znanja, prili
Page 160 and 161:
Doc. dr Tadija Đukić * 150 FINANS
Page 162 and 163:
četiri posmatrane zemlje ne predst
Page 164 and 165:
utvrđivanja granica njihovih razli
Page 166 and 167:
Zato su sva evropska preduzeća či
Page 168 and 169:
Belgija, Luksemburg i Nemačka odlo
Page 170 and 171:
160 Finansijsko izveštavanje u Rep
Page 172 and 173:
ačunovodstvene regulative, određe
Page 174 and 175:
MSFI. Mala preduzeća i preduzetnic
Page 176 and 177:
166 8. Koletnik F., et al, Osnivanj
Page 178 and 179:
egional (or international) arrangem
Page 180 and 181:
projekt, izvršilo realokaciju proj
Page 182 and 183:
merdžeri i akvizije) nego na njiho
Page 184 and 185:
potencijalne deformacije. Značajno
Page 186 and 187:
usluge). Međutim, bez obzira na ov
Page 188 and 189:
Japan i SAD primenjuju slične pore
Page 190 and 191:
privlačenje stranih direktnih inve
Page 192 and 193:
subvencije. U stvari, multinacional
Page 194 and 195:
Mr Marija Džunić * 184 POVERENJE
Page 196 and 197:
kompleksna priroda odnosa između r
Page 198 and 199:
tj. da nije u pitanju nasleđe, koj
Page 200 and 201:
Kao što se iz navedenog vidi, pove
Page 202 and 203:
za lokalnu ekonomiju i mala porodi
Page 204 and 205:
1993]. Prema drugim shvatanjima, po
Page 206 and 207:
196 10. Knack, S., Keefer, P. (1997
Page 208 and 209:
198
Page 210 and 211:
200 Interes međunarodnih instituci
Page 212 and 213:
- investicije u kupovinu kompletnih
Page 214 and 215:
asoloživim podacima u 2004-2005.go
Page 216 and 217:
analiza razvoja i potrebe kreiranja
Page 218 and 219:
208 Analize doprinosa SDI razvoju z
Page 220 and 221:
210 13. J. Jasnson and J. Stokman -
Page 222 and 223:
212 Key words: globalization, count
Page 224 and 225:
ekonomsko-političkom okruženju ko
Page 226 and 227:
216 3.1. Istorijska metoda Istorijs
Page 228 and 229:
Odnos volatilnosti može se izraču
Page 230 and 231:
Usvojene procedure i politike moraj
Page 232 and 233:
Slobodan Cvetanović, Igor Mladenov
Page 234 and 235:
Na osnovu podataka iz tabele 1 vidi
Page 236 and 237:
transferi (donacije) i krediti od m
Page 238 and 239:
228 Literatura: 1. Cvetanović, S.,
Page 240 and 241:
230 Umesto uvoda: ko su pasivni uč
Page 242 and 243:
uplitanje šireg, međunarodnog okr
Page 244 and 245:
Uopšteno govoreći, predvidljivo o
Page 246 and 247:
ovakav tip investicija doprinosi ef
Page 248 and 249:
nivou razvoja (u zavisnosti od toga
Page 250 and 251:
Specifičnost Zapadnog Balkana je u
Page 252 and 253:
242 11. Demekas, D., Horvath, B., R
Page 254 and 255:
Doc. dr Aleksandra Patoska, pom.ass
Page 256 and 257:
ideološke predrasude, i kad je plu
Page 258 and 259:
248 Slika 1 : Priliv IDI-ja, u grup
Page 260 and 261:
250 Slika 3: Jugo- istočna Evropa
Page 262 and 263:
Efekti su dugoročni, IDI-je u neki
Page 264 and 265:
dr Petar Veselinović mr Danijela D
Page 266 and 267:
tehnologijama i tržištima. Uvode
Page 268 and 269:
međuproizvodima i nekim investicio
Page 270 and 271:
okolnostima dovelo je i do drastič
Page 272 and 273:
262 Tabela 5: Najvažnije SDI u Srb
Page 274 and 275:
trenutka izdvajanja iz EPS-a korist
Page 276 and 277:
Akcija privlacenja stranih investic
Page 278 and 279:
endangering international monetary
Page 280 and 281:
pristupni limit u okviru trogodišn
Page 282 and 283:
Izvršavanje mera u programima koje
Page 284 and 285:
U studiji 45 MMF zajmodavnih aranž
Page 286 and 287:
kondicionalnosti MMF ukazuje na ned
Page 288 and 289:
278 Literatura 1. Camdessus, M. (19
Page 290 and 291:
280 Uvod Uslovljenost rizika i prin
Page 292 and 293:
izika očekivanog prinosa, koja zav
Page 294 and 295: dovoljno finansijskih instrumenata
Page 296 and 297: 286 rp = θ 1ri + θ 2 gde su: r f
Page 298 and 299: 288 r m - očekivaii prinos od trž
Page 300 and 301: 290 σ θ ∗ p m = θ σ = σ m
Page 302 and 303: obavljanju trgovine, brzom rastu no
Page 304 and 305: its task is also to show their nega
Page 306 and 307: 1. SDI bum u periodu 1979-1981. god
Page 308 and 309: itno uzeti u obzir veličinu trži
Page 310 and 311: industriju, a najznačajniji invest
Page 312 and 313: očekuje privatizacija najvrednijih
Page 314 and 315: Zbog nestabilne političke situacij
Page 316 and 317: 306 Literatura 1. Dunning J.H., Re-
Page 318 and 319: u vidu da je reč o logici dijaloga
Page 320 and 321: - Nizak BDP po stanovniku; - Visok
Page 322 and 323: U toku 2005. godine je doneta Uredb
Page 324 and 325: sredstava. Neophodno je obezbediti
Page 326 and 327: dr Boris Siljković * Prof. dr Kost
Page 328 and 329: 318 Tabela 1. Tržišna pozicija os
Page 330 and 331: U razvijenim finansijskim sistemima
Page 332 and 333: Dakle, Novi Zakon o vlasničkom pre
Page 334 and 335: osiguranje, 2. Croatia osiguranje,
Page 336 and 337: delu tržišta više nego skromnih
Page 338 and 339: 328 mr Nenad Stanišić * PRILIV ST
Page 340 and 341: 330 Promene obima i geografske usme
Page 342 and 343: Uvoz 1990. 1991. 1992. 1993. 1994.
Page 346 and 347: ALBANIJA BiH BUGARSKA ČEŠKA HRVAT
Page 348 and 349: Tabela br.6: Udeo intragranske trgo
Page 350 and 351: 340 Komparacija spoljnotrgovinskih
Page 352 and 353: 342 Tabela br. 8: Neto priliv stran
Page 354 and 355: dostiže 6,4 milijardi dolara, što
Page 356 and 357: troškova proizvodnje u svrhu izvoz
Page 358 and 359: investiranje konkretnih infrastrukt
Page 360 and 361: Devedesete godine XX veka bile su g
Page 362 and 363: miliona USD na 8,8 milijardi USD).
Page 364 and 365: stranih direktnih investicija, Buga
Page 366 and 367: U pogledu geografske distribucije p
Page 368 and 369: 358 Literatura 1. Kovačević, Mla
Page 370 and 371: 360 Uvod Globalizacija je proces ko
Page 372 and 373: Ovakvo stanje se opravdava još uve
Page 374 and 375: - rezervisanjem dela akumuliranog d
Page 376 and 377: Ključni faktor korektnosti i realn
Page 378 and 379: poslovnog dobitka i konstantne pros
Page 380 and 381: 370 Zaključak Globalizacija je, sa
Page 382 and 383: 372 - market globalisation - produc
Page 384 and 385: mape u momentu otkrića Amerike bil
Page 386 and 387: 376 Grafik 1. Stopa rasta svetske p
Page 388 and 389: 378 3.2. Međunarodni monetarni fon
Page 390 and 391: - Ekstrovertno orijentisani i na tr
Page 392 and 393: Mr sc. Edin Ramić 127 382 STRANE D
Page 394 and 395:
384 Institucije za podršku i promo
Page 396 and 397:
386 Tabela 1: Strane direktne inves
Page 398 and 399:
388 Priliv stranih direktnih invest
Page 400 and 401:
390
Page 402 and 403:
392
Page 404 and 405:
Circumstances for long-term coopera
Page 406 and 407:
određena strategijska korist za pa
Page 408 and 409:
kada jedan ili više partnera, ose
Page 410 and 411:
400 Koncept Porterovog lanca dodate
Page 412 and 413:
Dr Vesna Stojanović Aleksić * 402
Page 414 and 415:
• Pristup pravednosti i jednakost
Page 416 and 417:
Na drugom, konvencionalnom nivou, l
Page 418 and 419:
Usklađivanje dominantnog sistema v
Page 420 and 421:
primerima, ali i ugledajući se jed
Page 422 and 423:
eggining of this new millenium may
Page 424 and 425:
Izvođenje definicije transnacional
Page 426 and 427:
Transnacionalne korporacije se najv
Page 428 and 429:
mr Sreto Aleksić, mr Sanja Vranje
Page 430 and 431:
Partnerski odnosi, gdje dvije ili v
Page 432 and 433:
422 FINANSIJSKI VRIJEDNOSTI 1. konv
Page 434 and 435:
424 Svetski prosek Bosna I Hercegov
Page 436 and 437:
Mr Jovan Zubović, istraživač sar
Page 438 and 439:
or plan to enter it have to identif
Page 440 and 441:
5. FDI are extremely high, activiti
Page 442 and 443:
elatively stable currency so creati
Page 444 and 445:
wanting to closely and most efficie
Page 446 and 447:
Na kraju se donosi odluka o marketi
Page 448 and 449:
438 • Neposredna internacionaliza
Page 450 and 451:
440 • Koncesije (kupovina na odre
Page 452 and 453:
uslovima poslovanja. Većina zemalj
Page 454 and 455:
444 najvišu cenu radaiskazanu u ev
Page 456:
Svetska banka za obnovu i razvoj, d
show all

inostrani kapital kao faktor razvoja zemalja - Ekonomski fakultet u ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?