inostrani kapital kao faktor razvoja zemalja - Ekonomski fakultet u ...

U pogledu geografske distribucije priliva stranih direktnih investicija u Srbiju,
do tada ključnog investitora u privredi Srbije, Nemačku, na vodećoj poziciji u
2006. godini zamenjuje Norveška (Tabela 2). U 2006. godini, Norveška kompanija
Telenor preuzela je srpsku kompaniju Mobi 63 za 1,5 milijardu USD (Tabela 3).
Telenor-ovo preuzimanje srpskog mobilnog operatera Mobi 63 predstavljalo je
najveći slučaj privatizacije u Centralnoj i Istočnoj Evropi u 2006. godini. Ovo
preuzimanje je dovelo do promena i u geografskoj distribuciji priliva stranih
direktnih investicija u Srbiju, jer najveći investitor u Srbiji postaje Norveška, i u
sektorskoj distribuciji priliva stranih direktnih investicija, jer rastu strane direktne
investicije u oblasti telekomunikacija. Na taj način svetski trend, koji se ogleda u
sve značajnijoj usmerenosti tokova stranih direktnih investicija u uslužni sektor,
postaje prisutan i u Srbiji.
U Tabeli 3 prikazane su kompanije koje su preduzele najveće investicije u
Srbiji u periodu 2002-2006. godina. Kompanije najveći investitori bile su, pored
norveškog Telenor-a, američki Philip Morris, belgijski InBev, italijanska Banca
Intesa i slovenački Mercator. Uočava se da je najveći broj kompanija, na listi 20
vodećih investitora u Srbiji, poticao iz SAD sa ukupnom vrednošću njihovih
investicija od 810 miliona USD. Pored toga, uočava se i da je najveći broj stranih
investitora plasirao svoje investicije u Srbiju kroz privatizaciju domaćih firmi.
356
Tabela 3: Najveći strani investitori u Srbiji u periodu 2002-2006
(u milionima USD)
Kompanija Zemlja porekla Industrija/proizvod Vrsta investicije
Vrednost
investicije
Telenor - Mobi 63 Norveška telekomunikacije privatizacija 1 513
Philip Morris - DIN SAD cigarete privatizacija 518
InBev – Apatinska pivara Belgija pivo akvizicija 430
Banca Intesa – Delta banka Italija bankarstvo akvizicija 333
Mercator Slovenija trgovina na malo greenfield 240
Lukoil - Beopetrol Rusija nafta privatizacija 210
Holcim – Novi Popovac Švajcarska cement privatizacija 185
Alpha Bank - Jubanka Grčka bankarstvo privatizacija 152
US Steel - SARTID SAD čelik akvizicija 150
Metro Cash & Carry Nemačka trgovina na veliko greenfield 150
OMV Austrija nafta greenfield 150
Coca Cola - Vlasinka SAD piće akvizicija 142
Lafarge - Beocin Francska cement privatizacija 126
CIMOS – Livnica Kikinda Slovenija automobilska privatizacija 100
Airport City Izrael nekretnine greenfield 100
Carlsberg Danska pivo akvizicija 95
Titan - Kosjeric Grčka cement privatizacija 94
BAT - DIV Velika Britanija cigarete privatizacija 87
Ball Corporation SAD ambalaža greenfield 80
Erste Bank Austrija bankarstvo privatizacija 73
Izvor: SIEPA, Doing Business in Serbia 06, Beograd, juli 2006, str. 52.