inostrani kapital kao faktor razvoja zemalja - Ekonomski fakultet u ...

endangering international monetary system? These are the questions that I tried to address
and answer in this paper.
268
Key words: IMF, Structural Adjustment, Macroeconomic Stability, Economic
Growth.
Uvod
Kreditni potencijal Fonda dostupan je zemljama članicama preko brojnih
finansijskih politika, od kojih su glavne tzv. olakšice. One predstavljaju svojevrsnu
“ponudu finansijskih proizvoda” kojima MMF raspolaže za rešavanje pre svega,
platnobilansnih problema. Upotreba finansijskih sredstava Fonda ne predstavlja
kredit u klasičnom smislu, zbog činjenice da zemlja članica plaća sumu valute koju
prima, svojom nacionalnom valutom. To povlačenje finansijskih sredstava
(drawings) bazira se na pristupu koji je određen politikom uslovljenosti, njenom
oštrinom, kao i određenim opštim pravilima za korišćenje finansijskih sredstava
Fonda. Pristup Fondovim finansijskim resursima zavisi od visine nacionalnih
kvota, platnobilansnih potreba i problema, politike makroekonomskog
prilagođavanja zemlje članice, kao i od standarda proklamovanih Statutom i
smernicama delovanja Fonda kao institucije.
Olakšice strukturnog makroekonomskog prilagođavanja
Fond je 1986. godine formirao olakšicu za strukturno prilagođavanje
(Structural Adjustment Facility – SAF) sa osnovnom namenom da pruža
finansijsku pomoć i obezbeđuje resurse zemljama koje su kvalifikovane za ovu
vrstu finansijskog instrumenta. To su zemlje sa niskim dohotkom po stanovniku,
koje su ranije koristile sredstva Starateljskog fonda. Sredstva SAF obezbeđivana su
članicama kroz koncesionalne zajmove za podršku programima srednjoročnog,
makroekonomskog i strukturnog prilagođavanja. Kvalifikovane zemlje za
korišćenje ove vrste finansijskog aranžmana imaju produžene platnobilansne
probleme, niske stope privrednog rasta, a često i veliki teret spoljnih dugova. U
početku je 62 zemlje moglo koristiti ovu olakšicu (SAF), pri čemu su Kina i Indija
odbile korišćenje ovog kreditnog aranžmana, kako bi osigurale veće iznose za
ostale niskorazvijene zemlje. Inicijalna sredstva za SAF aranžmane obezbeđena su
otplatom korišćenih sredstava Starateljskog fonda u iznosu od 2,7 milijardi SPV.
SAF zajmovi finansirani su preko Specijalnog isplatnog računa (SDA), pri čemu je
neiskorišćena suma bila korišćena za ESAF aranžmane. Zadnja isplata na ime SAF
aranžmana napravljena je 1995. godine, tako da je do tada paralelno egzistiranje
zamenjeno opstajanjem samo ESAF aranžmana.