inostrani kapital kao faktor razvoja zemalja - Ekonomski fakultet u ...

328
mr Nenad Stanišić *
PRILIV STRANIH DIREKTNIH INVESTICIJA
KAO OSNOVNI FAKTOR UNAPREĐENJA
SPOLJNOTRGOVINSKIH PERFORMANSI
EVROPSKIH ZEMALJA U TRANZICIJI
Rezime: Većina evropskih tranzicionih zemalja je uspela da u toku tranzicionog
procesa značajno popravi svoj položaj na svetskom tržištu. Došlo je do značajnog
povećanja obima spoljnotrgovinske razmene, poboljšana je robna struktura izvoza,
preusmereni njegovi tokovi... Uspeh je još veći ukoliko se ima u vidu da je sprovedena
strategija relativno brze tranzicije ekonomskog sistema, tzv. „šok terapija“. Ipak, nisu se
sve evropske tranzicione zemlje pokazale jednako uspešno u poboljšanju spoljnotrgovinskih
performansi. U ovom radu je kao glavni uzrok tome identifikovan različit obim priliva
stranih direktnih investicija koje su zemlje u tranziciji ostvarile. Zemlje koje su imale više
uspeha u privlačenju SDI su ujedno i zemlje koje su u najvećoj meri poboljšale svoj položaj
u međunarodnoj razmeni.
Ključne reči: strane direktne investicije, spoljnotrgovinske performanse, evropske
zemlje u tranziciji
THE INFLOW OF FOREIGN DIRECT INVESTMENTS AS A KEY FACTOR OF
FOREIGN TRADE PERFORMANCES’ IMPROVEMENT OF TRANSITION
ECONOMIES IN EUROPE
Abstract: The majority of European transition countries have managed to improve
their position at the world market during the transition process. The slope of their foreign
trade has expanded, the export structure has been improved, trade flows have been
redirected... The success is even more significant becouse all of that have been achieved in
the relatively fast transition process, so called „shock therapy“. However, not every
transition country has been equally successful. Different influx of foreign direct investments
can be considered as a key factor of different results in trade liberalization. The more FDI
inflows achieved, the mere successful countries has been.
Key words: foreign direct investments, foreign trade performances, European
transition economies.
Uvod
Priča o liberalizaciji spoljne trgovine u evropskim tranzicionim zemljama je
zanimljiva iz nekoliko razloga. Ove zemlje su se početkom 90-ih godina XX veka
* Ekonomski fakultet u Kragujevcu