inostrani kapital kao faktor razvoja zemalja - Ekonomski fakultet u ...

dr Petar Veselinović
mr Danijela Despotović **
254
TRENDOVI STRANIH DIREKTNIH INVESTICIJA
U SAVREMENIM USLOVIMA
Rezime: Strane direktne investicije imaju veliki značaj u procesu transformacije
centralno planskih privreda zemalja istočne Evrope u tržišni sistem. SDI mogu doprinositi
procesu tranzicije direktno, kroz priliv kapitala i indirektno kroz transfer tehnologije,
upravljačkih i proizvodno usmerenih znanja. Međutim, mera u kojoj će zemlja domaćin biti
u stanju da apsorbuje inostranu tehnologiju, zavisi od stanja ljudskog kapitala koji postoji
u privredi domaćina, jer ljudski kapital i napredna tehnologija imaju tendenciju da postanu
komplementarni inputi.
Empirijska istraživanja pokazuju da su SDI u početnom periodu procesa tranzicije,
najvećim delom odlazile u postojeće kapacitete zemalja u tranziciji, time omogućujući bolju
upotrebu raspoloživih resursa i rast produktivnosti. U privredama koje su tranzicione
procese uglavnom privele kraju, nakon iscrpljivanja postojećih rezervi, dugoročni
privredni rast se može ostvarivati pre svega kroz uticaj greenfield SDI tj. kategoriju tzv. neprivatizacionih
SDI, tako da se naprednije zemlje u tranziciji sve više orijentišu na njihovo
privlačenje.
Glavni zaključak ovog rada je da SDI ne donose uvek dugoročne koristi za zemlju
domaćina. Verovatno je da SDI mogu imati razvojne efekte tj. pozitivne eksternalije ukoliko
zemlju karakteriše relativno dobra raspoloživost ljudskim kapitalom i ukoliko se usvoji
aktivna politika prema SDI.
Ključne reči: strane direktne investicije(SDI), proces tranzicije, održivi razvoj,
privredni rast, investiciona klima.
TRENDS OF FOREIGNER DIRECT INVESTMENTS
IN CONTEMPORARY CONDITIONS
Abstract: Foreigner direct investments have an important role in the process of
transformation of centrally planned economies of the East European countries into a
market system. FDI may contribute to the transition process directly, through the capital
inflow, or indirectly, through the technology transfer, management, and productiondirected
knowledge. However, the extent to which the host country is able to absorb foreign
technology depends on the state of human capital of the host economy, because human
capital and advanced technology tend to become complementary inputs (Lichtenberg,
1993).
Empirical research show that FDI - in the initial period of the transition process -
were mostly employed in the existing capacities of the countries in transition, enabling a
better usage of disposable resources and productivity growth. The economies which have
* Ekonomski fakultet Univerziteta u Kragujevcu.