inostrani kapital kao faktor razvoja zemalja - Ekonomski fakultet u ...

Prof. dr Ljubinka Joksimović ∗
SPILLOVERI STRANIH DIREKTNIH INVESTICIJA I
RAZVOJ LJUDSKOG KAPITALA: TRANZICIONE
EKONOMIJE I SRBIJA
Rezime: Sposobnost nacionalne privrede da razvija svoju tehnološku
spremnost/sposobnost i koristi svoj potencijal za inovacije jeste ključni faktor za dugoročni
ekonomski rast i konkurentnost. U poslednjem izveštaju Globalnog Indeksa Konkurentnosti
(GIK) Srbija je dobila niske ocene za ove stubove konkurentnosti. U radu se ispituje kako i
koliko spilloveri stranih direktnih investicija mogu da pomognu Srbiji u ovoj oblasti. Kako
je jedan od najznačajnijih aspekata potencijalnih pozitivnih spillovera onaj koji je povezan
sa razvojem ljudskog kapitala, date su ocene direktnih i indirektnih efekata stranih
direktnih investicija na razvoj ljudskog kapitala, generalno za tranzicione ekonomije i
Srbiju posebno.
Dobijeni preliminarni nalazi o malim efektima, pa i odsustvu spillovera na razvoj
ljudskog kapitala i domaće firme objašnjeni su tipom aktivnosti stranih filijala i niskim
apsorpcionim kapacitetima domaćih firmi.
Ključne reči: strane direktne investicije, spilloveri, ljudski kapital, znanje,
apsorpcioni kapacitet
SPILLOVERS OF FOREIGN DIRECT INVESTMENT AND DEVELOPMENT OF
HUMAN CAPITAL: TRANSITIONAL ECONOMIES AND SERBIA
Abstract: The capacity of national economy to develop its technological
readiness/capability and uses its potential for innovations is essential for the long term
economic growth and competitiveness. Serbia has gotten low grades for these pillars of
competitiveness in the last report of Global Index of Competitiveness (GIC). The paper
examines how and how much spillovers of foreign direct investment can help to Serbia in
this area. As one of the most important aspects of potentially positive spillovers is the one
that relates to the development of human capital, the paper provides the assessments of
direct and indirect effects of foreign direct investment on the development of human capital
for transition economies generally and for Serbia especially.
Given preliminary findings of low effects, even if the absence of spillovers to the
development of human capital and domestic firms are explained by type of foreign
affiliates’ activity and low level of absorptive capacity of domestic firms.
Key words: Foreign direct investment, spillovers, human capital, knowledge,
absorptive capacity.
∗ Ekonomski fakultet, Beograd
77