VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...
VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...
VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Capítulo 7<br />
DESEO Y CASTRACIÓN<br />
Elem<strong>en</strong>tos Fundantes que posibilitan <strong>el</strong> apr<strong>en</strong>dizaje<br />
147<br />
G<strong>la</strong>dys Leoz<br />
La creci<strong>en</strong>te inclusión d<strong>el</strong> psicoanalista <strong>en</strong> <strong>la</strong>s instituciones educativas y<br />
<strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> consultas <strong>de</strong>bido a trastornos d<strong>el</strong> apr<strong>en</strong>dizaje, nos obliga a<br />
revisar distintos aportes teóricos que dan cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> problemáticas medu<strong>la</strong>res<br />
acontecidas <strong>en</strong> <strong>el</strong> proceso <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r.<br />
Nos preguntamos ¿Qué <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos se juegan <strong>en</strong> <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> saberes?<br />
¿Cómo se construye <strong>el</strong> p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to? ¿Qué posibilita <strong>el</strong> l<strong>en</strong>guaje? ¿Qué<br />
pap<strong>el</strong> juega <strong>el</strong> sujeto <strong>en</strong> <strong>el</strong> proceso <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r?... El Psicoanálisis ¿Ti<strong>en</strong>e<br />
algo que <strong>de</strong>cir acerca <strong>de</strong> estas cuestiones?<br />
Para po<strong>de</strong>r rep<strong>en</strong>sar <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> psicoanálisis cómo <strong>el</strong> sujeto apr<strong>en</strong><strong>de</strong> nos<br />
vemos obligados a seguir un recorrido atravesando mom<strong>en</strong>tos fundantes <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> constitución subjetiva, don<strong>de</strong> se <strong>en</strong>tr<strong>el</strong>azan <strong>de</strong>seo y castración. Dos<br />
<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos estructurantes posibilitadores tanto <strong>el</strong> <strong>de</strong>v<strong>en</strong>ir d<strong>el</strong> ser humano <strong>en</strong><br />
sujeto, como su <strong>de</strong>v<strong>en</strong>ir <strong>en</strong> sujeto cognosc<strong>en</strong>te, que se pondrán <strong>en</strong> juego <strong>en</strong><br />
primer lugar <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro con qui<strong>en</strong>es ejerzan <strong>la</strong>s funciones materna y<br />
paterna <strong>en</strong> <strong>el</strong> s<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>la</strong> familia y luego por aqu<strong>el</strong>los con qui<strong>en</strong>es comparte<br />
distintos espacios sociales, <strong>en</strong> especial qui<strong>en</strong>es habitan <strong>la</strong>s instituciones<br />
educativas, que <strong>en</strong> tanto repres<strong>en</strong>tantes <strong>de</strong> <strong>la</strong>s instituciones d<strong>el</strong> conjunto<br />
social, <strong>en</strong>carnan <strong>la</strong> función <strong>de</strong> amparo <strong>de</strong> <strong>la</strong> cultura.<br />
Ellos “… transmit<strong>en</strong> <strong>el</strong> legado cultural, <strong>la</strong> her<strong>en</strong>cia simbólica que, <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />
caso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s figuras paternales, se r<strong>el</strong>aciona con <strong>la</strong> inclusión d<strong>el</strong> pequeño<br />
sujeto <strong>en</strong> <strong>la</strong> cad<strong>en</strong>a <strong>de</strong> filiación y, <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> <strong>la</strong> Escu<strong>el</strong>a, como institución<br />
secundaria privilegiada d<strong>el</strong> espacio social para <strong>la</strong> constitución d<strong>el</strong> sujeto –a<br />
través <strong>de</strong> los doc<strong>en</strong>tes- con <strong>la</strong> producción y reproducción d<strong>el</strong> discurso d<strong>el</strong><br />
Otro Social y <strong>la</strong>s leyes que organizan <strong>la</strong> vida <strong>de</strong> r<strong>el</strong>ación.” 1<br />
Este artículo se focalizará <strong>en</strong> <strong>la</strong>s primeras instancias d<strong>el</strong> proceso <strong>de</strong><br />
constitución subjetiva atravesados por <strong>el</strong> <strong>de</strong>seo y <strong>la</strong> castración. Revisar <strong>el</strong><br />
primer tiempo d<strong>el</strong> Edipo nos remite a mom<strong>en</strong>tos fundantes <strong>de</strong> <strong>la</strong> constitución<br />
subjetiva. Es indudable que <strong>el</strong> ser humano <strong>de</strong>vi<strong>en</strong>e sujeto <strong>en</strong> <strong>el</strong> campo d<strong>el</strong><br />
1 Rosbaco, I. (2005) “El doc<strong>en</strong>te como repres<strong>en</strong>tante d<strong>el</strong> Otro social: su función subjetivante”<br />
Pon<strong>en</strong>cia pres<strong>en</strong>tada Colegio <strong>de</strong> Psicopedagogos <strong>de</strong> Paraná.