VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...
VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...
VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
El modo <strong>en</strong> que se lo sosti<strong>en</strong>e.<br />
Cómo se lo manipu<strong>la</strong>.<br />
Cómo se promueve su capacidad para r<strong>el</strong>acionarse con <strong>el</strong> mundo.<br />
La manera <strong>en</strong> que se lo toma <strong>en</strong> brazos está r<strong>el</strong>acionada con <strong>la</strong> capacidad<br />
<strong>de</strong> id<strong>en</strong>tificarse con él, <strong>de</strong> saber qué si<strong>en</strong>te para así proveerle un s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong><br />
continuidad, <strong>de</strong> exist<strong>en</strong>cia, <strong>de</strong> ser uno, que a su <strong>de</strong>bido tiempo conduce a <strong>la</strong><br />
autonomía. Sost<strong>en</strong>erlo constituye un <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to básico <strong>en</strong> <strong>el</strong> cuidado, cuando<br />
esto no suce<strong>de</strong> a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te queda inmerso <strong>en</strong> una angustiosa s<strong>en</strong>sación <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>sintegración, <strong>de</strong> caer interminablem<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> consecu<strong>en</strong>cia <strong>la</strong> realidad externa<br />
no pue<strong>de</strong> usarse como reaseguro.<br />
Los brazos que sosti<strong>en</strong><strong>en</strong> “arman” al bebé, lo conti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>de</strong> sus<br />
movimi<strong>en</strong>tos todavía poco coordinados, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>scargas que se produc<strong>en</strong> a<br />
través <strong>de</strong> <strong>la</strong> muscu<strong>la</strong>tura y le permit<strong>en</strong> <strong>de</strong>scubrir los límites <strong>de</strong> su propio<br />
cuerpo, su pi<strong>el</strong> como un órgano <strong>de</strong> contacto <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> afuera y <strong>el</strong> ad<strong>en</strong>tro. Así,<br />
cuando <strong>la</strong> madre y sus cuidadores manipu<strong>la</strong>n tiernam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> cuerpo d<strong>el</strong> bebé,<br />
lo acunan, alim<strong>en</strong>tan, cambian, cuidan <strong>en</strong> sus ciclos <strong>de</strong> sueño-vigilia, será<br />
factible <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> integración psicosomática, que se traducirá <strong>en</strong><br />
capacidad <strong>de</strong> disfrutar <strong>de</strong> <strong>la</strong>s experi<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> su funcionami<strong>en</strong>to corporal,<br />
viv<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> ser, logro <strong>de</strong> un a<strong>de</strong>cuado tono muscu<strong>la</strong>r, coordinación corporal y,<br />
fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te, si<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s bases para que se constituya <strong>la</strong> alegría <strong>de</strong> vivir, <strong>la</strong><br />
esperanza.<br />
Si observamos, po<strong>de</strong>mos ver que <strong>en</strong> este <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro <strong>el</strong> bebé es un<br />
participante activo ¿Cómo participa? Se r<strong>el</strong>aja, sonríe, con su cuerpo recorre<br />
<strong>la</strong>s curvas d<strong>el</strong> cuerpo <strong>de</strong> qui<strong>en</strong> lo abraza hasta quedar pegados c<strong>en</strong>tímetro a<br />
c<strong>en</strong>tímetro, se amolda, incorpora, comunica lo apacible d<strong>el</strong> contacto. Qui<strong>en</strong>es<br />
se <strong>de</strong>jan <strong>en</strong>señar por lo que él bebé trasmite si<strong>en</strong>t<strong>en</strong> ternura, <strong>en</strong>canto, alegría<br />
por producirle p<strong>la</strong>cer, por apaciguar sus angustias.<br />
El conjunto <strong>de</strong> funciones <strong>de</strong> protección, sostén, acompañami<strong>en</strong>to y<br />
consu<strong>el</strong>o se configuran como c<strong>en</strong>trales y signan <strong>en</strong> cada niño <strong>el</strong> modo <strong>de</strong><br />
madurar, apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r y, pau<strong>la</strong>tinam<strong>en</strong>te, <strong>de</strong> guardar una imag<strong>en</strong> interna <strong>de</strong> los<br />
cuidados recibidos que le permit<strong>en</strong> imaginar una solución cuando se pres<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
frustraciones tolerables. Pero, si los cuidados no han sido lo sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te<br />
bu<strong>en</strong>os estamos fr<strong>en</strong>te a una persona <strong>de</strong>privada emocionalm<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> <strong>la</strong> que es<br />
posible que se observ<strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> bloqueo <strong>en</strong> <strong>el</strong> progresivo<br />
<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r, <strong>de</strong> id<strong>en</strong>tificarse con otros y,<br />
posteriorm<strong>en</strong>te, <strong>de</strong> ponerse <strong>en</strong> <strong>el</strong> lugar d<strong>el</strong> otro. La <strong>de</strong>privación emocional<br />
lleva a fabricar una cáscara que oculta <strong>el</strong> verda<strong>de</strong>ro s<strong>el</strong>f <strong>de</strong>trás d<strong>el</strong> falso s<strong>el</strong>f<br />
que, <strong>en</strong> su extremo psicopatológico, provoca una s<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> vacío, futilidad<br />
e irrealidad.<br />
216