08.05.2013 Views

VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...

VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...

VOLUMEN 1 Psicología Educacional en el Contexto de la Clínica ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

La situacionalidad histórica da <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> posibilidad espaciotemporal<br />

al ejercicio d<strong>el</strong> rol d<strong>el</strong> alumno. Acontece como un proceso que se<br />

concreta <strong>en</strong> <strong>de</strong>terminada situación, <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>en</strong>trecruzami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

coord<strong>en</strong>adas <strong>de</strong> tiempo y espacio, <strong>en</strong> un <strong>de</strong>terminado lugar: <strong>la</strong> universidad <strong>de</strong><br />

tal país, <strong>en</strong> tal región, ciudad, y <strong>en</strong> una <strong>de</strong>terminada época que es vivida por<br />

los sujetos <strong>de</strong> acuerdo al tiempo vital <strong>de</strong> su exist<strong>en</strong>cia.<br />

En función <strong>de</strong> <strong>el</strong>lo, po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que <strong>la</strong>s expectativas y <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas<br />

que se le realizan al alumno van cambiando a medida que <strong>la</strong> sociedad se<br />

transforma.<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong> situacionalidad histórica, <strong>la</strong> vida cotidiana es <strong>el</strong> tiempo<br />

fuerte <strong>en</strong> que acontece <strong>la</strong> av<strong>en</strong>tura <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>de</strong> un universitario. “En <strong>el</strong><br />

quehacer <strong>de</strong> todos los días se juega <strong>el</strong> tiempo micro <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia <strong>de</strong> una<br />

institución. En <strong>el</strong><strong>la</strong> se constituy<strong>en</strong> los sujetos (doc<strong>en</strong>tes, alumnos, directivos)<br />

como seres que hab<strong>la</strong>n, viv<strong>en</strong> y trabajan <strong>en</strong> torno al conocimi<strong>en</strong>to,<br />

repres<strong>en</strong>taciones y actitu<strong>de</strong>s que los hac<strong>en</strong> protagonistas <strong>de</strong> una sociedad,<br />

una cultura, una época.” (Guyot 1992, 1994)<br />

Las instituciones crean dispositivos, que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong> función <strong>de</strong> respon<strong>de</strong>r a<br />

una emerg<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> un mom<strong>en</strong>to y a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> cual se g<strong>en</strong>eran <strong>de</strong>terminados<br />

discursos. Estos dispositivos ti<strong>en</strong><strong>en</strong> una naturaleza estratégica ya que<br />

implican una manipu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> r<strong>el</strong>aciones <strong>de</strong> fuerzas: para <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r<strong>la</strong>s <strong>en</strong><br />

cierta dirección, para bloquear<strong>la</strong>s, estabilizar<strong>la</strong>s, utilizar<strong>la</strong>s, etc. Está<br />

inscripto <strong>en</strong> un juego <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r soportando ciertos tipos <strong>de</strong> saber y si<strong>en</strong>do<br />

soportados por <strong>el</strong>los. Hay que asumir que es inevitable que toda r<strong>el</strong>ación<br />

humana implique una r<strong>el</strong>ación <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r, por lo que como afirma Ed<strong>el</strong>stein<br />

(1995, 2000) no hay que negar que <strong>la</strong> r<strong>el</strong>ación d<strong>el</strong> doc<strong>en</strong>te y <strong>el</strong> alumno es<br />

una r<strong>el</strong>ación <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r.<br />

En este contexto, <strong>el</strong> alumno ocupa d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> esta institución una posición<br />

institucional: un lugar, un espacio tanto material como simbólico, que <strong>de</strong>fine<br />

sus r<strong>el</strong>aciones con los otros (compañeros y doc<strong>en</strong>tes), con su formación, con<br />

<strong>el</strong> mod<strong>el</strong>o <strong>de</strong> institución, con <strong>el</strong> afuera, etc. Posición que indica una<br />

pres<strong>en</strong>cia, un espacio y los límites <strong>de</strong> un territorio.<br />

Des<strong>de</strong> <strong>el</strong> discurso pedagógico po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que <strong>el</strong> alumno, <strong>el</strong><br />

conocimi<strong>en</strong>to y <strong>el</strong> doc<strong>en</strong>te forman <strong>la</strong> tríada didáctica, don<strong>de</strong> será posible<br />

que <strong>de</strong>v<strong>en</strong>gan apr<strong>en</strong>dizajes. Hecho que no sólo <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>rá <strong>de</strong> <strong>la</strong>s capacida<strong>de</strong>s<br />

int<strong>el</strong>ectuales <strong>de</strong> los alumnos, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s capacida<strong>de</strong>s didácticas d<strong>el</strong> doc<strong>en</strong>te sino<br />

por sobre todas <strong>la</strong>s cosas <strong>de</strong> cómo se juega su subjetividad <strong>en</strong> su r<strong>el</strong>ación con<br />

<strong>el</strong> Otro, <strong>en</strong>carnado <strong>en</strong> <strong>el</strong> doc<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> cátedra, <strong>la</strong> universidad, <strong>la</strong> sociedad.<br />

Int<strong>en</strong>taremos revisar este <strong>en</strong>tramado <strong>de</strong> significaciones <strong>de</strong>s<strong>de</strong> lo macro a<br />

305

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!