Andrews’ Deri Hastalıkları Klinik Dermatoloji

Kontakt Dermatitler
93
Resim 6-3 Hardal
gazı yanığı. James
WD’nin izinleriyle.
Textbook of military
medicine. Genel
cerrahın ofisi ABD
ordusu 1994.
Klor aknesi
Klorlu maddelerin kullanıldığı fabrikalarda çalışan işçilerde, saman
renkli küçük foliküler tıkaç ve papüllerden oluşan, ön
planda malar bölge olmak üzere, kulak arkası, kulak memeleri,
boyun, omuzlar ve skrotumda yerleşen klor aknesi gelişebilir.
Kloronaftalin ve klorodifenil gibi elektirik yalıtıcılarının imalatında
ve boya, cila ve verniklerin içinde kullanılan sentetik
mumlar, benzer şekilde bu sentetik maddelerin imalatında çalışan
işçilerde de klor aknesine sebep olabilir. Bitki ilaçlarının
imalatı sırasında 2,6-diklorobenzonitril ve böcek ilaç imalatında
istenmeyen bir ara ürün olan 3,4,3’4’-tetrakloroazooksibenzene
maruziyet de, klor aknesi gelişimine sebep olabilir.
Bitki ilaçlarının sentezi sonrasında oluşan artıklar ve hekzaklorofen,
2,3,7,8-tetraklorodibenzo-p-dioksin, akut dönemde kimyasal
yanık oluşturabilirler fakat klor aknesi, hiperpigmentasyon,
hirsutismus ve deri frajilitesi (porfirya kutanea tarda kriterleri
olsun ya da olmasın) kronik toksisite bulgularıdır. Gastrointestinal
kanal kanseri ve lenfatik ve hematopoetik sistem malinitelerinin
de sonuç olarak oluşabileceklerinden şüphelenilse de;
bu konudaki çalışmalar henüz yetersizdir. Direkt temas maruziyetin
en sık sebebi olmasına rağmen; inhalasyon, beslenme veya
kontamine giysilerle temas sonrasında da klor aknesi gelişebilmektedir.
Klor aknesi uzun bir dönem boyunca kalıcı olabilmektedir
çünkü etken olan maddeler karaciğere yerleşmekte ve yavaş
yavaş dolaşıma salınmaktadırlar. Tedavi, isotretinoini de içeren,
akne vulgaris ilaçlarıyla yapılabilmektedir.
Hidrokarbonlar
Birçok hidrokarbon deri döküntüsüne sebep olabilmektedir.
Ham petrol, jeneralize kaşıntı, folükülit veya akneiform döküntülere
sebep olabilir. Petrol ürünlerinin irritan özellikleri yağda
çözünme oranları ile doğru, vizkoziteleri ile ise ters orantılıdır.
Naftalin serisinin yağı parafin serisine göre daha çok irritan özeliktedir.
Petrolün rafine olan ürünleri, rafine olmayanlara oranla
daha az irritan olmakla beraber, benzen, nafta ve karbon disülfid
ciddi dermatit oluşumuna sebep olabilir.
Kesme ve makine yağları benzer deri lezyonlarına sebep
olabilirler. Bu maddeler, imalat makine operatörleri, makinistler,
mizanpajcılar, enstrüman yapanlar ve montajcılarda görülen
mesleki dermatozların sık görülen bir nedenini oluşturmaktadır.
Çözünmeyen (arı) kesme yağları, ellerin sırtında, ön kollarda,
yüz, uyluk ve boynun arkasında foliküler akneiform döküntü
oluşturabilmektedir. Bu bölgelere çözünmeyen kesme yağı
teması sonrasında hiperpigmentasyon, keratoz ve skrotum kanseri
de gelişebilmektedir. Metal işlerinde kullanılan çözünen
yağlar ve sentetik sıvılar, akne oluşturmazken, daha sık olarak
genellikle önkol ve elleri tutan ekzematöz dermatite neden olurlar.
Yaklaşık olarak zamanın %50’sinde irritandır ve kalanında
ise allerjik özelliktedir. Allerjik kontakt dermatit, biyosid, renklendirici
maddeler ve deodorantlar gibi bir çok katkı maddesi
ile temas sonrasında gelişebilmektedir.
Kömür tozu işçilerinde, işlerinde kullandıkları petrolün katranlı
kalıntıları ile temas sonrasında dermatit gelişebilmektedir.
Parafin işçilerinde, püstül, keratoz ve ülserasyonlara ilerleyebilen
deri irritasyonu gelişebilmektedir. Şist yağı işçilerinde, sıklıkla
keratoza ilerleyen eritematöz, foliküler döküntü gelişebilir
ki; bu lezyon üzerinde karsinom gelişebilir. Şist yağı işçilerinin
yaklaşık %50’sinde deri probleminin olduğu düşünülmektedir.
İşlenmiş ve düşük dereceli parafinler ve mineral yağları benzer
deri döküntülerine neden olmaktadır. Başlangıç deri değişiklikleri
kloraknedeki ile benzerdir. Zamanla, yamalı pigmentasyonlu
diffüz eritem gelişir. Giderek keratoz gelişir. Ve yıllar
sonra bu lezyonlardan bazıları kansere dönüşebilir. Mineral
yağları, düşük dereceli petroller, kreozot, asfalt ve diğer katran
ürünleri ile temas sonrasında melanodermi gelişebilir. Fotoduyarlılık
da rol oynayabilir. Kreozot kontakt irritan, duyarlılaştırıcı
ve aynı zamanda foto duyarlılaştırıcıdır. Alerji, yağ içindeki
%10’luk kreozotun kullanıldığı yama testi ile tespit edilebilir.
Petrol dermatiti, işlenmemiş petrol jelleri ile bazen ise lubrikan
yağlar ile uzamış temas sonrasında derinin verrüköz olarak
kalınlaşması şeklinde kendini gösterir. Eritematöz boynuzsu
nodüllerin oluştuğu foliküler tip, genellikle uylukların ön ve iç
kısımlarında gelişmektedir. Komedon bulunmaz ve lezyonlar
normal sağlam deriden kolaylıkla ayrılabilir.
Akne korne, hampetrol, katran yağları ve parafin teması sonucunda
oluşan foliküler keratoz ve pigmentasyon artışını içermektedir.
El ve parmak sırtları, kollar, bacaklar, yüz ve göğüs
sıklıkla tutulan bölgeledir. Lezyonlar foliküler, sıklıkla siyah
olan boynuzsu papüllerden oluşur, ve başlangıçta foliküler eritem,
daha sonrasında ise kirli kahverengi ya da morumsu noktalı,
ciddi tutulumu olan vakalarda yaygın hale gelen ve özellikle
genital bölgelerin çevresini sınırlayan pigmentasyonlu lezyonlarla
birliktedir. Bu sendrom, pitriyazis rubra pilarisi veya liken
spinülozisi taklit edebilir.
Kömür katranı ve zift ve bunların birçok türevi ışığa duyarlılık
ve önkol, bacaklar, yüz ve skrotumda akneiform folikülit
gelişimine neden olabilmektedir. Folüküler keratozlar (zift siğilleri)
gelişebilmekte ve bunlar zamanla kansere dönüşebilmektedir.
Kurum, lamba kiri ve kömür ateşinden kaynaklanan küller
kuru, pullu karakterde, zaman içinde siğil benzeri büyüyerek
kansere dönüşebilen dermatite neden olmaktadır. Baca temizleyicilerinde
görülen kanser, kuruma bağlı gelişen siğillerin altında
ve genellikle kurumun, yağın ve kirin deri kıvrımlarında
toplandığı skrotumda yerleşmektedir. Bu kanser türü hemen
hemen tamamen yok olmuştur.
Edinsel perforan hastalık, kalsiyum klorid içeren sıvıdan
oluşan sondaj çalışmaları yapan yağ işçilerinde görülebilir. Hastaların
önkol bölgesinde mikroskobik olarak kalsiyumun transepidermal
eliminasyonunun gözlendiği gergin, göbekli papüller
oluşur.
Çözücüler
Bu maddeler, mesleki dermatitlerin yaklaşık olarak %10 kadarını
oluşturmaktadır. Temizlik amacıyla ellere uygulandığında
yüzey yağı çözünür ve sonuç olarak fissürlü kronik dermatit
oluşur. Ek olarak, fissürlü deriden emildikten sonra, periferik
nöropati ve kimyasal lenfanjit oluşabilir. Bu çözücülerin koklayarak
bağımlısı olan kişilerde ağız ve burun bölgesinde ekzematöz
lezyonlar oluşabilir. Eritem ve ödem oluşur. Bu, mendil üzerinden
inhale edilen çözücülerele oluşmuş olan direkt bir irritan
dermatittir.