Andrews’ Deri Hastalıkları Klinik Dermatoloji

104 KONTAKT DERMATİTLER VE İLAÇ ERÜPSİYONLARI
Profilaktik bakım, nikele duyarlı olan kişilerde terlemenin
azaltılmasını içerir. Bilek bandının takılmasından önce yapıldığı
gibi nikel temasından önce yerel kortikosteroid uygulaması başarılı
olabilir. Klips ve diğer materyaller plastik materyel içinde
kullanılabilir ve böylece nikelle olan temas biraz azaltılabilir. Üç
kat poliüretan varathan 91 (Flecto) uygulaması aylarca koruma
sağlayabilir. Nikel dermatitinin tedavisi topikal kortikosteroidli
krem, sprey ya da losyon uygulamasını içerir.
Nikele duyarlı kişilerde oluşan el ekzeması, oral olarak diyetle
alınan nikelle alevlenebilir. Ciddi vakalarda, tedaviye dirençli
dermatitlerde spesifik düşük nikelli diyet denenebilir.
Krom
Kromatların deride güçlü korozif ve irritan etkileri vardır: primer
irritan veya allerjik kontakt dermatit oluşturabilen duyarlılaştırıcılar
olarak davranırlar. Krom dermatiti, krom işlerinde
çalışan işçilerde görülmesinin dışında, dericiler, ressamlar, boyacılar,
fotoğrafçılar, cilacılar, kaynakçılar, uçak işçileri, dizel
motor işçileri ham yağ, donyağı ve yağların beyazlatılmasıyla
oluşabilir. Ayakkabı ve eldiven derilerindeki dikromat zerrecikleri
el ve ayaklarda ekzemaya neden olabilir. Birçok fermuar
krom kaplamadır ve kaplamanın altındaki nikel etken olan
madde olabilir. Krom metali ve paslanmaz çelik kontakt dermatite
neden olmaz bununla beraber, bir kulağında veya kulak
çevresindeki alanda dermatiti olan birçok hasta cep telefonlarına
karşı allerjiklerdir ki potasyum kromat duyarlılığı için test
edildiklerinde bu hastalardan pozitif sonuç elde edilir.
Çinko kromatlı boyalar dermatit kaynağı olabilir. Kibritler,
gizli tutkallar, krom alaşımlar, çakmaklar ve deri şapka kurdeleleri,
sandaletler veya kamera kılıfları krom dermatitine neden
olabilir. Dondurucular ve diğer geri dönüşüm sistemlerinde
kullanılan antikoroziv solüsyonlar sıklıkla dermatite neden olabilen
kromat içerirler. Çimento endüstrisinde çalışıp çimento
ekzeması olan hastaların çoğunda dikromatla yapılan yama testi
pozitif sonuç verir. Çimento ekzeması sıklıkla heksavalan kromatlara
bağlı allerjik kontakt dermatitlerle komplike olan bir
primer irritan dermatittir. Yıllar içerisinde çimento insidensi belirgin
olarak azalmıştır ki bunun nedeninin ferröz sülfat eklenmesi,
iş alanına önceden karıştırılmış çimento dökülmesi ve eğitim
düzeyinin yükselmesinin olduğu düşünülmektedir.
Deri değişiklikleri çeşitli şekillerdedir ve sınırlı foliküler dermatitten
yaygın nodüler ve kabuklu erüpsiyonlara kadar değişkenlik
gösterir, tüm lezyonlar temas olan bölgelerde daha kötü
seyrederler. Sıklıkla yavaş iyileşirler ki bu süre temas kesildikten
sonra birkaç haftadan 6 aya kadar uzayabilir. Endüstri işçilerinde
çok fazla temas sonrasında el ve önkolun arkalarında
sıklıkla kıl foliküllerinin çevresinden başlayan veya parmak eklem
ya da uçlarının çizgilerinden başlayan krom ülserleri oluşabilir.
Ülser küçük sıyrık gibi başlayıp sınırları kalınlaşarak ve en
sonunda konik ülserasyon oluşturacak şekilde derinleşir ve
yaygınlaşır. Krom ülserleri ayrıca nazal septum üzerinde oluşabilir
hatta perforasyona neden olabilirler.
Krom duyarlılığının tanısı vazelin içinde potasyum dikromatla
yapılan yama testinin pozitif çıkması ile konulur. Heksavalan
krom bileşikleri, trivalanlara göre deriye daha kolay penetre
olduklarından krom dermatitinin en sık nedenini oluştururlar.
Her iki tip te duyarlılaştırıcıdır. Kromata duyarlı olan kişiler
çinko kromatlı boyalardan, kromlu derilerden, tutkal, çimento
ve diğer kromat içeren objelerden uzak durmalılardır.
Uzak kalınsa bile, kromata bağlı gelişen dermatitler sıklıkla tekrar
eder.
Civa
Civa bileşikleri, sadece irritan olarak değil ayrıca duyarlılaştırıcı
olarak da etki ederler. Civa klorid, zayıf miktarlı solüsyonlarında
bile (1:1000) ve esas olarak cerrahlarda, hemşirelerde, hayvan
postu doldurucularında ve böcek ilacı kullananlarda irrite
edicidir ancak 1:2000 düzeyindeki solüsyon irrite edici değildir.
Fenilmerkürik tuzları, tarımsal fungisidler ve insektisidler gibi
yabani ot öldürücüsü olarak kullanılmaktadırlar. Fenilmerkürik
tuzlarının endüstri materyallerinde (jel dalga yapıcı solüsyonları,
tutkal, çiriş, nişasta hamuru, bentonit jelleri, küf gidericiler)
yaygın bir kullanım alanı vardır. Duyarlılık dermatitleri fenilmerkürik
tuzlarının temas ettiği yabani ot öldürücüleri teması
sonrası bacaklarda ve ayrıca ellerde ortaya çıkmaktadır.
Civadaki nitrat irritasyona neden olur. Oyma, basma ve resimle
ilgili metal işleri yapan fötr şapka işçilerinde erüpsiyon oluşmaktadır.
Eski moda termometre ve barometre üretimi, kürk işlenmesi,
dişçiler tarafından amalgam kullanılması, yakmayla yaldız
kaplama, kuru piller için lehim kullanılması çeşitli ekzematöz
erüpsiyonlara neden olan civa ile kontaminasyon kaynaklarını
oluştururlar. Öncesinde civa ile duyarlılaşmış deride duyarlanan
kişi homeopatik öksürük tedavilerinde olduğu gibi civayı sistemik
olarak aldığında çok ciddi bir reaksiyona neden olur.
Timerozal nadir etkili olan bir allerjendir. Bu bileşikle olan
allerji çocukluk çağı aşıları ve merbromin antiseptiği uygulandığı
süreçte ortaya çıkmaktadır. Genel olarak, bu hastalar tekrarlanan
aşıları iyi tolere edebilirler. Çoğu kişi, etilmerkürik kısmı
ile duyarlılaşmakta bununla beraber tiyosalisilik asit parçası ile
reaksiyon veren hastalarda piroksikama karşı fotodermatit ortaya
çıkar. Amalgam diş dolgularında kullanılan civanın oral likenoid
erüpsiyonlara neden olduğu çok sayıda geniş kapsamlı çalışmada
gösterilmiştir. Aralarındaki ilişki oral lezyon, özellikle
sıklıkla ağrılı bir erozyonla birlikteyken altın veya amalgam
dolgusuna yakın olduğunda çok güçlüdür. Çoğu vakada yama
testi ile duyarlılığın tespit edildiği bölgelerden dolguların çıkarılması
ile oral lezyonlarda iyileşme ortaya çıkmaktadır.
Kobalt
Kobalt çok sık olarak kontaminant madde olarak nikel ile birliktedir
ve kobalta alerjisi olan hastalar sıklıkla ayrıca nikele de
allerjik reaksiyon gösterirler. Metaller benzer özelliklere sahiptir
ancak çapraz reaksiyon vermezler. Kobalt dermatiti poliyester
reçine ve boya sanayisi, kesme ve delme araçlarında kullanılan
sert metal sanayisi ve çimento kullanımı ve sanayisi çalışanlarında
ortaya çıkar. Kobalt dermatiti ayrıca çanak çömlek, seramik,
metal alaşımları, cam, karpit ve pigment üreticilerinde de
oluşabilir. Hastalar saç boyası, sinek kağıtları ya da vitamin B12
içindeki kobalt teması sonucu etkilenebilirler. Mavi dövme pigmenti
kobalt oksit içerir. Nadiren kobalt klorid, lokal ürtikeryal
bir yanıtla vazoreaktif maddelerin nonimmünolojik lokal salınımına
neden olabilir.
Arsenik
Arsenik bakır ve arsenik maden filizlerini yok eden kişilerde ve
duvar kağıtları, göz kalemleri, çiçekler ve tebeşirde kullanılan
yapay boyalarla temas eden kişilerde dermatitin en sık nedenini
oluşturur. Arsenik bileşikleri, boya fabrikaları ve hayvan deri
ve postunu muhafaza etmek ve mumyalamak amacıyla kulla-