Andrews’ Deri Hastalıkları Klinik Dermatoloji

754 DERİ EKLERİNİN HASTALIKLARI
sonrası gözlenir. Bu ajanlar saç matriksinde geçici duraksamaya
neden olarak şaftta giderek incelen bir görünüme ( Pohl-Pinkus
daralmaları) neden olur. Trikogram koni şekilli kırıkları gösterir.
Sadece anajen saçlar etkilenir. Saçlı derideki saçların % 10’ u telojendir
ve matriksleri yoktur, etkilenmezler. Ciddi kayıplar sıklıkla
doksorubisin, nitrözüreler ve siklofosfamid ile görülür.
Yüksek dozda verildiğinde anajen saçların kaybı klinik olarak 1-
2 ayda en belirgin hale gelir. Maksimum ilaç etkisinin görüldüğü
anda saç şaftları aniden incelir, ve en ince kısımların yüzeye
ulaşmasıyla aynı zamanlarda tüm saç şaftları kırılır. İlaç tedavisinin
kesilmesiyle folikül tekrar normal aktivitesine birkaç hafta
içinde döner, bu durum tamamen geri dönüşümlüdür. Mitotik
inhibisyon sadece matriks hücrelerinin üremesini durdurur
ama saça kalıcı hasar vermez. Kemoterapi sırasında baş çevresine
basınçlı manşet uygulaması ve saçlı derinin hipotermik olmasının
anajen duraksamayı önlediğine dair bildirimler var,
ama saçlı derinin de metastaz alanı olabilme ihtimali nedeniyle
saçlı derideki kemoterapotik etkinin önlenmemesi daha iyi olabilir.
Topikal minoksidilin kellik süresini ortalama 50 gün gibi
kısalttığı gösterimiştir.
Sitotoksik kemoterapötik ajanlara ek olarak izoniazid, talyum,
ve bor gibi çeşitli ajanlar anajen effluviumu indükler. Koni
şeklinde kırıkların eşlik ettiği anajen effluvium ayrıca alopesya
areata ve sifilizde de görülür. Bu hastalıklarda saç bulbusuna
olan enflamatuar saldırı Pohl-Pinkus daralmaları ve koni şeklinde
kırıklar ile sonuçlanır.
Anajen kayıp ayrıca kökte de olabilir. Gevşek anajen sendromu
( Loose anajen send.), Price tarafında 1989’da tanımlanan bu
bozuklukta anajen saçlar zayıf bir efor ile deriden çekilebiliyor.
Çoğunlukla sarışın kızlarda meydana gelir, ve yaşla iyileşir. Bu
sendrom saç kutikülasındaki defektle ilişkili görünüyor. Saçın
sıkıca bağlanması yerine kutikula basitçe çorap gibi geri katlanır
(Resim 33-7), ve saç şaftının dışarı çıkmasına izin verir. Yünsü
( wooly) saç gevşek anajen sendromu ile ilişkili olabilir. Çalışılan
dokuz ailenin üçünde K6HF’de E337K, bir keratin mutasyonu
gösterilmiştir. Ayrıca kolobomlar da gevşek anajen saç ile
ilişkilidir.
Resim 33-7 Buruşturulmuş
çorap görünümlü
kutikulasıyla
gevşek anajen
saç.
Anajen saçlar aktif lupus eritematozus ve liken planopilaris
alanlarından kolayca çekilip, çıkarılabilir. Normalde çekilerek
çıkarılan anajen saçlarda kök çevresinde bulunan saç kılıfı
(Resim 33-8) bu saçlarda sıklıkla bulunmaz. Pemfigus lezyonlarında
da anajen effluvium tanımlanmıştır.
Androgenetik Alopesi
Erkek- tipi Kellik
Erkek tipi alopesi veya erkek tipi androjenik alopesi ( basit kellik)
kendini ilk gençlikte, 20’li, veya erken 30’lu yaşlarda belirgin
olarak verteks ve frontotemporal bölgelerde tedrici saç kaybıyla
gösterir. Puberte sonrası herhangi bir zamanda başlayabilir
ve kedi bıyığı(whisker) veya karışık ( kinky) saç olması yakın
erkek tipi alopesinin ilk işareti olabilir. Ön saç çizgisi Geheimratswinkeln’de
(profesör üçgenleri) her taraftan geri çekilir,
böylece alın yüksekleşir. Sonuçta baş tepesi saçsız kalır. Bu tip
saç kaybında birçok şekilde dökülme görülür, ama en sık her iki
Resim 33-8 Sitrullin
için boyamada
normal deriden
kökünden çekilmiş
anajen saçın iç kök
kılıfını (kırmızı)
saran dış kök kılıfı
gösterilmiştir.