Andrews’ Deri Hastalıkları Klinik Dermatoloji

Lipoid Proteinozis
537
Resim 26-26
Lipoid proteinozis’te
göz
kapaklarında
görülen papüller
(Dr. Eric Krause’nin
izniyle)
Resim 26-27
Lipoid proteinozis’te
akne
benzeri yara izi
oluşumu
Hastalık en sık olarak Ashkenazi Yahudileri arasında görülür.
Her 20 kişiden birinde, kemik iliğindeki ve dalaktaki histiositlerde
ve karaciğerdeki Kuppfer hücrelerinde glukoserebrosid birikimi
ile Gaucher hücreleri oluşumuna yol açan, bu genetik defekt bulunur.
Bunlar büyük, 20 ile 100μm çapında, tek bir nükleuslu veya
birkaç küçük nükleuslu ve içindeki yağların hafifçe boyandığı ancak
PAS-pozitif olan soluk sitoplazmalı hücrelerdir. Plazma asit
fosfataz seviyeleri yükselmiştir ve bu bulgunun tanısal değeri vardır.
Uzun kemiklerin korteksinde incelme meydana gelir.
Nörolojik bozukluk gelişmeden önce kemik iliği transplantasyonu
yapılması durumunda mortalite oranı yüksektir (%20-50),
ancak transplantasyonun başarılı olması durumunda nörolojik
bozuklukların ilerlemesi durdurulur. Erişkin tipte görülen bazı
bulguların tedavisinde enzim terapisi etkilidir, ancak masrafının
çok yüksek olması dolayısıyla kullanımı kısıtlıdır. Glikolipid sentez
inhibitörü N-bütildeoksinojirimisin kullanılarak yapılan substrat
azaltma tedavisi de kullanılabilir. Kemik ağrısını dindirmek
için uzun kemiklere radyasyon uygulaması ve hipersplenizmi
(peteşi ve ekimozlar ile seyreden anemi ve trombositopeni) tedavi
etmek amacıyla splenektomi yapılması, semptomatik tedavi
seçenekleri arasındadır. Genetik defektin saptanmasıyla, taşıyıcı
taraması ve prenatal tanı mümkün olabilir.
LİPOİD PROTEİNOZİS
Urbach-Wiethe hastalığı ve hyalinosis cutis et mucosa olarak da
bilinen, bu otozomal resesif kalıtsal bozukluk, dudakların iç yüzeylerinde,
dilin alt yüzünde, yutak girişinde ve uvulada görülen
sarı-beyaz infilratif birikimlerin varlığı ile karakterizedir. Üst solunum
yollarının diğer bölgeleri de etkilenebilir. Erken evrede,
gruplar şeklinde büller ve püstüller oluşur; bunlar iyileştiğinde
akne benzeri yara izleri bırakır (Resim 26-26). Larinksteki değişiklikler,
sesin belirgin şekilde boğuklaşmasına yol açar ki bu durum
da genellikle hayatın ilk birkaç haftasında ortaya çıkar.
Hastanın dili “tahta gibi” olur ve güçlükle hareket eder hale
gelir. Hasta dilini dışarı doğru uzatamaz. Epiglottiste belirgin
değişiklikler meydana gelir. Vokal kordlar gri sarı madde birikimi
ile kalınlaşır ve bu kadar erken evrede ortaya çıkan ses boğukluğuna
yol açar. Bazı hastalarda labya majorada, üretral orifiste,
skrotumda, gluteal kıvrımlarda ve aksillada benzer sarımsı
ve krem rengi birikimler görülebilir. Tükürük bezlerinin tutulumu
nedeniyle ağır kserostomi ve tükrük azlığı meydana gelebilir.
Parçalı alopesi sıklıkla rastlanılan bir bulgudur.
Siğil benzeri veya nodüler hiperkeratotik lezyonlar, ellerin,
parmakların, dirseklerin ve dizlerin dorsal kısımlarında bulunur.
Hastaların üçte ikisinde göz kapaklarının kenarlarında küçük,
sarımsı, şeffaf, inci tanesi şeklinde papüller bulunur (Resim
26-27). Hastaların yarısının fundusunda, Bruch membranında
drusenler görülür. Kafatası grafilerinde sella tursikanın dorsalinde
ve lateralinde, orak şekilli kalsifikasyonlar görülmesi patognomoniktir.
Kan damarlarında aşırı dilatasyon, damarların duvarlarında
kalınlaşma, ter bezlerinin ilerleyici hiyalinizasyonu ve damar
duvarlarında da görülebilen, dermis ve subkutan dokunun ekstraselüler
hiyalin birikimler ile infiltre olması, hastalığa özgü
histolojik özelliklerdir. Normal ciltte ve müköz membranlarda
da subpapiller damarların endotelyal proliferasyonu ve daha
derin damarların duvarlarında homojen kalınlaşma gibi değişiklikler
görülebilir. Damarların çevresinde tip IV kollajen ve laminin
artmış olarak bulunur.
Hastalık , ekstraselüler matriks protein 1 mutasyonları nedeniyle
oluşur. Özellikle histolojik olarak, eritropoetik protoporfiryadan
ayırım zor olabilir. Topikal steroidler, birikimlerin cerrahi
olarak çıkarılması ve sistemik retinoidler ile dönemsel düzelmeler,
sınırlı faydası olduğu düşünülen tedavi yöntemleridir.
Bir hastanın 2 yıl süren D-penisilamin tedavisi sonrası düzeldiği
bildirilmiştir. Bazı hastalar solunum yolu obstrüksiyonu nedeniyle
bebeklik döneminde kaybedilse de bunun dışında hastalığın
yaşam süresini etkilemediği kabul edilir.
Cannata G, et al: An edentulous woman with warty lesions. Arch
Dermatol 1996;132:1240.
Chan I: The role of extracellular matrix protein 1 in human skin.
Clin Exp Dermatol 2004;29:52.