Andrews’ Deri Hastalıkları Klinik Dermatoloji

128 KONTAKT DERMATİTLER VE İLAÇ ERÜPSİYONLARI
Resim 6-38 Fiks ilaç erüpsiyonu, psödoepinefrine bağlı pigmentli
olmayan tipi.
Likenoid Reaksiyonlar
Likenoid reaksiyonlar altın (Resim 6-39), hidroklorotiyazid,
NSAİİ, aspirin, d-penisilamin, kaptopril, kinidin, proton pompa
inhibitörleri ve antimalaryeller gibi bir çok ilaç ile görülebilir.
Hepatit B aşısı likenoid erüpsiyonu tetikler. Reaksiyonlar ışığa
duyarlı bölgelerde veya jeneralize olabilirken, likenoid fotoerüpsiyonlara
neden olan ilaçlar daha jeneralize tiplere de neden
olur. Her iki durumda da lezyonlar plak (sıklıkla wickham
çizgileri ile) küçük plak veya eksfolyatif eritemden oluşur. Fotolikenoid
reaksiyonlar ellerin dorsal yüzü gibi ekstremitelerin
ekstensör yüzünü tutar. Likenoid ilaç reaksiyonlarında oral tutulum
idiyopatik liken planusa göre daha azdır ancak yine de
görülebilir. Plaklar veya erozyonlar şeklinde olabilir. Fotolikenoid
reaksiyonlarda sıklıkla alt dudak tutulur. Ayrıca tırnaklar
da tutulabilir. Histolojik olarak keratinosit nekrozu ve primer
olarak lenfositlerden oluşan dermal infiltrasyonun bulunduğu
dermoepidermal bileşke boyunca uzanan enflamasyon gözlenir.
Fotolikenoid reaksiyonlarda eozinofillerin bulunması yardımcıdır
fakat sık değildir. Histoloji sıklıkla idyopatik liken planusa
benzer ve likenoid erüpsiyonun ilaca bağlı olup olmadığının belirlenmesi
için klinik korelasyon gerekir.
Likenoid reaksiyonlar, özellikle dental amalgam kullanımı
sonucu oluştuysa oral mukozada sınırlı kalabilir. Bu vakalarda
lezyonların yerleşimi dental dolgu ya da metal protezlerle ilişkilidir
ve bu hastaların üçte ikisinden fazlasında civa ya da altın
kullanılarak yapılan yama testi pozitif sonuç verir. Bu vakalarda
amalgamın yerinin değiştirilmesi oral lezyonların iyileşmesini
sağlar. Liken planusun deri lezyonları ile oral tutulumu olan hastalarda
ise amalgam değişimi ile iyileşme gözlenemez. Erüpsiyo-
Resim 6-39 Altına bağlı likenoid ilaç erüpsiyonu.