Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
‘UYGARLIK SÜRECİ’ KAVRAMI AÇISINDAN BİR MUKAYESE 23<br />
tamlarında, dış dünya ile doğrudan ilişki kurmakta başı çeken konumdaki seçkin<br />
zümrelere mensup Batılılaşmış bireyler, siyasal ve sosyal nedenlerden ötürü<br />
sürekli kendilerini Batı kültürünün çeşitli unsurları ile bağdaşık kılmaya mecbur<br />
hissettiklerinden, bu kaçınılmaz tecrübelerin sonucu, zihinsel kimliklerinin<br />
ve yaşam alanlarının “rasyonel” ve “duygusal” öğelerini bu değişen yaşam tarzlarının<br />
yeni ve karmaşık boyutlarına ayak uydurmak için değiştirmek, sürekli<br />
kaydırmak zorunda kaldılar. Şüphesiz bu sürecin karmaşık etkisi, bu tür toplumlarda<br />
kendi nevi şahsına münhasır bir çağdaş birey kimliği ortaya çıkartmaktadır.<br />
I. Çağdaş bireylerde kıyafet ve dış görünüş<br />
Meici Japonyası’nda kıyafet ve dış görünüm<br />
Meici Japonyası’nda Batılı kıyafet, yerli sembollerle hiçbir şekilde uzlaşmamaktaydı.<br />
Japon devletini temsil edenler için, Batılı kıyafetin “aynen” kullanımı,<br />
Meici yönetiminin “güçlü ordu, zengin ekonomi, medeniyet ve aydınlanma” diye<br />
bilinen ünlü üç sloganının öngördüğü reform programını temsil etmekte idi.<br />
Seçkinlerin belirlediği bu “medeni” kıyafet ve dış görünüm anlayışı, toplumsal<br />
tartışmalarla dolu bir tarihe sahiptir. Toplum, bazı unsurları tepkisiz kabullenmişti.<br />
Örneğin kadınların kaş ve dişlerini Avrupalı kadınlar gibi düzenlemesi<br />
otomatik olarak kabullenildi. Ancak Meici erkekleri için kıyafet ve dış görünümde<br />
tartışılan hassas nokta kadın ve erkeklerin saç stilleriydi. Meici reformcuları,<br />
feodal sınıfları lağvederken, samurai sınıfının gurur duyduğu erkek topuz saç<br />
biçimlerini de (çommage) yasakladı. Dönemin gazeteleri, samurai topuzu karşısında<br />
modern, zamane geç erkeğin bir nevi Prusya askeri tıraşına benzeyen<br />
kısa saç kesiminin (cangiri) karşı karşıya geldiği komik tasvirlerle doludur. Zamanın<br />
popüler bir tekerlemesine göre, “eğer bir cangiri başına vurursan ‘medeniyet<br />
ve aydınlanma’ diye cevap verir” (Chamberlain: 63; 122-6; Seidensticker,<br />
1983: 33, 96; Kunio, 1957: 28).<br />
Meici kadınının saç stili, daha da duygusal bir tartışma nedeniydi, çünkü bir<br />
kadının saçı onun namusunu temsil etmekteydi. Tartışma, kadınların Tokugava<br />
saray ve toplumunun eski moda olan neredeyse verniklenmiş tahta gibi sertleştirilmiş,<br />
klasik topuzun parlak ve kalıplı görünümü yerine tabii şekilde taranmış<br />
Avrupai saç biçimlerinin uygun olup olmadığı noktasında odaklanıyordu. Meirokuzaşşi<br />
<strong>dergi</strong>sinin erkek aydınları, kadın saçlarını ateşli bir tartışma konusu<br />
haline getirmiştir. Kadınlar artık eski stilin dayanılmaz derecede rahatsız olduğundan<br />
şikâyet ede dursunlar, Japon halkı, kadınların Meici reformlarının ilk<br />
yıllarında eski vernikli topuz stili yerine gevşek bukleli, uçuşan saçlarla sokaklara<br />
döküldüklerinde, bu yumuşak ve uçuşan buklelerin gerçekte zamane kadınlarının<br />
“hafifliğini” ispat ettiği yorumuyla, bu modaya sert bir tepki göstermek-
Change language