dergi

270
mümkün kıldığını bu yazılardan öğreniyoruz.
Üçüncü bölümün yazıları, müzakereci
pratiğin kamusal faydayı yarattığı iddiası
ekseninde kümeleniyor. Burada, bu kere
bizzat plancıların kendi öykülerini dinleyen
ve onlardan duyduklarını yorumlayan
Forester, karşılıklı tanımayı güçlendiren
güven ilişkilerinin kurulamadığı bir ortamda,
planlamanın derhal nasıl da “onlara
karşı biz” gibi fevri refleksin belirlediği
kanala çekilerek dejenere olduğunu belirtiyor.
Bu bölümün üzerinde odaklandığı
bir diğer mesele ise, kamusal ya da çevresel
çatışma çözen süreçlerde arabulucunun
yönlendirdiği müzakereler, ve eylemci
arabulucunun pratikleri aracılığıyla “birlikte
eyleme” ya da işbirliği içinde olma gibi
bir katılımcı sürece çok daha kolay geçilebildiğidir.
Forester’ın kitabının son bölümü,
katılımcı planlamanın kamusal çatışmaları
dönüştürebildiği iddiası üzerine yoğunlaşıyor.
Bu bölümün iki önemli mesajı
var. Birincisi, plancılar, sürekli olarak kaybetseler
bile, hatta geçmişleri travmatik
öykülerle dolu olsa bile, kamusal müzakere
için diğerlerini tanımak zorundalar. Yazılardan
birisi, tam da böyle bir zedeleyici
öyküye ait. İkinci mesaj ise, sürekli olarak
kamusal idarelerin ya da özel firmaların
sürekli ve giderek daha yaygın hale gelen
baskılarının ve taleplerinin, gerçekte,
planlama pratiği ahlâkını geliştirdiği ve
bunu yaşamın düzenli bir parçası haline
getirdiğidir. Diğer bir ifadeyle, Forester,
dinlediği öykülerden sonra, planlama pratiğinin
doğru ahlâkının tam da müzakereci
pratisyenin gündelik hayatında olgunlaştığını
belirtiyor.
Her metnin bir duruştan yazıldığını çok
iyi bilen Forester, kendi kitabının da hangi
duruştan okunması gerektiğini, planlama
pratiği ve politika analizinin temel kavramlarına
hangi anlamları yüklediğini anlatarak
belirtiyor. Herşeyden evvel, Forester,
bazılarının yaptığı gibi planlamanın
psikolojik yüzüne değil, plancıların çok
daha sosyal ve politik etkileşimlerine yoğunlaşıyor.
Kimileri “anlam”a odaklanırken,
Forester, müzakere edilmiş, ya da hatta
stratejik, “anlam” üretimine odaklanıyor.
Yapılandıran ve sınırlar koyan güç, Forester’da
ilişkiyi, herhangi bir pozisyona ya
da iyeliğe sabitlemeksizin politik olarak
kaydırabilen bir şey. Ahlâk, bir kurallar ya
da kodlar sistemi değil, değerin/faydanın
tanınmasını ve paylaşımını sarmaktadır.
Yani, izlenmesi gereken standartlar değildir,
fakat daha ziyade, iyi ya da kötü bir biçimde
yapılmış ve her zaman potansiyel
olarak standartlar, sonuçlar ve eylemin kalitesi
vasıtasıyla hesaplanabilen bir pragmatik
eylemdir. Planlama teorisi, kimilerine
göre, entelektüel tarih hakkında bir şey,
ya da kimilerine göre, karar verme hakkında
bir şey olarak alınırken, Forester, planlama
teorisini, insanların, yaşadıkları
kentler, bizzat kendileri, iyi ya da kötü eylem
olasılıkları hakkındaki kavrayışlarını
şekillendiren müzakereci eylem olarak
planlamayı değerlendirmek üzere alıyor.
Katılım da Forester’da, avukatlık ya da yasal
haklar meselesinden bir miktar farklı
duruyor. Ona göre katılım, müzakereci öğrenme
ve katılımcı eylem araştırması için,
dönüştürücü olsa bile, reel siyasi fırsatları
sunmanın bir yolu. Bizim için tehlikeli
kavramlardan birisi olan akılcılık için, Forester,
zihinsel bir karar verme süreci olmaktan
ziyade, kanıtları düzene sokan ve
gerekçeler ileri süren bir etkileşimli ve tartışmacı-iletişimli
bir süreç tanımı yapıyor.
Dahası, akılcılık, ilkesel olarak, dışarıda bırakılmış
ve konu ile doğrudan ilgili bilgiyi
en aza indiren bir süreçtir. Çokları pragmatizmi
tecrübe yoluyla öğrenmeye bağlar,
oysa Forester, bunu doğrudan ahlâka
bağlıyor. Müzakereci, uzlaşma kurucu süreçler,
genellikle, göreli olarak ideolojiden,
güç dengesizliğinden ve yapısal politikekonomik
güçlerden bağımsızmış gibi gö-