kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

lijks gezien had. Deze dromen werden met gretigheid aangehoord en
doorgegeven.
Van vele kanten trok men naar Insombabi om te zien wat hiervan
waar was. Sommigen bleven op het eiland en bouwden zich een
hutje, anderen keerden ongelovig terug.
Men vertelde van radio's en vliegtuigen enz., die nu uit hout gesneden,
straks werkelijkheid zouden worden.
Natuurlijk moest het Bestuur hier ingrijpen. Alles wat op Insombabi
was opgebouwd, werd afgebroken of verbrand en de mensen naar
hun kampongs teruggestuurd. Angganita werd meegenomen om zich
te verantwoorden voor de controleur te Seroei. Deze stuurde haar
terug naar haar kampong op de belofte, dat ze er rustig zou blijven.
Natuurlijk was deze belofte gemakkelijk gedaan. Maar teruggekeerd
in haar dorp zat zij en haar familie niet' stil, maar vertelde aan ieder,
dit tot haar kwam, hoe de controleur haar weer vrij moest laten.
Nu ging de beweging nog sterker om zich heen grijpen.
De Japanners waren inmiddels op Nieuw Guinea aangekomen, de
ambtenaren en zendelingen gevangen genomen en weggevoerd.
Alleen de Indonesische lagere ambtenaren bleven. De Bestuursassistent
van Bosnik deed nog enkele pogingen om de beweging te
stuiten, doch vond overal sterke tegenstand, totdat hij zelf te Sorido
werd gedood.
De Japanners hadden intussen het bestuur overgenomen, maar
slaagden er ook niet dadelijk in de opstand, want dit was het inmiddels
geworden, te onderdrukken. Eerst toen op een grote vergadering
te Manswam de mitrailleur op de menigte werd gezet, waarbij
365 doden vielen, zag men in, dat ook de voormannen der beweging
niet onkwetsbaar waren en gaf men zich aan de Japanners over.
Vele slachtoffers zijn er in die dagen gevallen. Voor de zoveelste
maal had men ervaren dat zulke bewegingen door duivelse machten
zijn ingegeven. Tot op deze dag spreekt men dan ook van: „fararoer
sararer" (leugenachtig werk) en „bilis fararoer bjedi" (werk van
de duivel).
De Japanners hadden, nu het enigszins rustig was geworden onder
de bevolking, alle mannen en vrouwen nodig om zich klaar te maken
voor de komst der geallieerde troepen. Vliegvelden moesten
worden aangelegd, en waar goede gronden waren tuinen gemaakt
voor het geval, dat ze van hun basis werden afgesneden. Toen
heeft de Biakker ervaren wat er onder een ander bestuur van hen
geëist werd.
Intussen waren ook velen naar Manokwari gevoerd waaronder ook
vele onderwijzers-voorgangers. Het is te begrijpen, dat bij zon toestand
er weinig meer van gemeente- of schoolwerk terecht kwam.
Zo goed als alle scholen waren trouwens gesloten. Velen zijn in die
tijd door honger, moord of ziekte omgekomen: ruim 20 man. Het
95